«Камеры ўсталяваныя, а асобы парушальнікаў не ўстаноўлены»
- 8.09.2025, 9:42
Што думаюць беларусы пра новую ідэю ўладаў.
У дварах сталіцы Беларусі ўсталююць 19 тысяч відэакамер — яны будуць працаваць кругласутачна з выкарыстаннем камп'ютарнага бачання і штучнага інтэлекту. У Мінгарвыканкаме заявілі, што гэта робіцца для «паляпшэння кантролю за якасцю прадастаўлення жыллёва-камунальных паслуг». Асноўныя месцы «нагляду» — уваходы ў пад'езды, дзіцячыя пляцоўкі, пляцоўкі для вывазу смецця.
Цяпер такой сістэмай абсталяваныя 435 дамоў, за якімі назіраюць каля 2000 відэакамер. Няхітра падлічыць, што іх колькасць вырасце амаль у дзесяць разоў.
Пры гэтым саміх жыхароў, традыцыйна, не спыталі: паставілі перад фактам, што ўжо ў найбліжэйшы час спецыялісты ЖКГ вызначаць лакацыі для ўстаноўкі новых камер.
«Салідарнасць» пацікавілася ў мінчукоў (і не толькі), як яны ставяцца да гэтай ідэі. Імёны ўсіх суразмоўцаў зменены.
«А наша дворніца на заробак скардзіцца»
— Мяне ў гэтай ініцыятыве радуе прыкладна ўсё, — з падкрэсленым сарказмам каментуе мінчанка Святлана. — І тое, як загадзя паклапаціліся пра людзей: жыхары шматпавярховікаў яшчэ і захацець не паспелі, а ім ужо відэакамеры падганяюць для кантролю за чысцінёй і бяспекай.
І тое, што месцам эксперыменту выбраны менавіта Мінск — мы ж вядомая клоака і рассаднік усялякага. А калі кагосьці не задавальняе — дык няхай жыве за МКАДам.
І, вядома, тое, што ў ЖКГ, аказваецца, столькі грошай, што хапае на закуп і абслугоўванне тысяч відэакамераў. А наша дворніца, ды і слясар з ЖЭСу, на заробкі скардзяцца — хлусяць, напэўна.
Затое цяпер працаваць яны будуць удвая старанней, паркавацца ўсе стануць па правілах, і грамадскасць дружна парадуецца, як вакол чыстэнька і парадак. Але якраз грамадскасць, падазраю, доступу да гэтых відэакамераў мець не будзе.
Калі казаць пра тое, дзе насамрэч былі б патрэбныя відэакамеры — дык у школах. Не вакол, а менавіта ўнутры. Каб дзеці адчувалі сябе ў бяспецы і не баяліся здаваць мабільныя тэлефоны на захоўванне.
А то прайшло ўсяго некалькі дзён новага навучальнага года, а я ўжо чую ад свайго дзіцяці, ад яго аднакурснікаў і дзяцей маіх сяброў, што грубасці з боку настаўнікаў і нават персаналу стала значна больш. І нічога не дакажаш.
Хаця і камеры, як паказвае практыка, не панацэя. Знаёмая распавядала: у іх класе стаіць відэаназіранне, але калі ў нейкай патасоўцы аднаму хлопчыку выбілі зуб — так дзіўна атрымалася, што ніхто нічога не бачыў, а калі маці падняла шуміху і запатрабавала адсачыць па запісах, аказалася — такая няўдача, камеры часова не працавалі.
І з улікам гэтых слаўных традыцый я не бачу ні сэнсу, ні карысці для жыхароў у тым, каб абвесіць дамы камерамі назірання.
«Я б заплаціў за камфорт і бяспеку»
Жыхар аднаго з «спальнікоў» Брэста Павел настроены пазітыўна:
— У мяне, мабыць, непапулярная думка будзе, але я вам так скажу: камеры на пад'ездзе, на дзіцячай пляцоўцы, у дварах жылых дамоў — гэта правільна. І вельмі шкада, што правільныя ідэі часта абмяжоўваюцца толькі Мінскам, нам таксама вельмі б не перашкодзіла больш сістэм відэафіксацыі ў горадзе.
Чаму? Ды таму што без належнага кантролю вельмі многія не хочуць выконваць свае прамыя абавязкі. Чыноўнікі — вырашаць праблемы людзей, а не займацца адпіскамі, лекары — лячыць, а не толькі ставіць дыягназы, работнікі сферы абслугоўвання — абслугоўваць, работнікі ЖКГ — утрымліваць у парадку замацаваныя тэрыторыі.
Як, прабачце, у радку з песні «заводы стаяць, адны гітарысты ў краіне» — дык у нас адны блогеры, ціктокеры і інстаграмшчыкі, якім падавай лайкі і падпіскі, а за чысцінёй сачыць няма каму.
Камеры — гэта пра адказнасць. Будзе пад наглядам пляцоўка з кантэйнерамі для смецця — перастануць цягнуць туды будсмецьце і буйнагабарытнае смецце, бо ведаюць, што можна схапіць штраф.
Прыбіральшчыцы пачнуць прыходзіць дакладна па графіку і прыбіраць лепш, бо якасць іх працы змогуць праверыць у любы момант.
Будуць камеры прыглядаць за дзіцячай пляцоўкай — падлеткі пасля прафілактычнай гутаркі з міліцыяй задумаюцца, перш чым ламаць і распісваць арэлі і горкі. А з лавачак каля пад'ездаў сыдуць курцы і п'яніцы.
Нават можна было б, лічу, на некаторыя дамы ўсталяваць абманкі, муляжы. Але не паведамляць пра гэта, каб крыху дысцыплінаваць вандалаў. Гэта як з камерамі фіксацыі на дарогах: ніхто не любіць, але амаль усе аўтамабілісты зніжаюць хуткасць, каб не трапіць на штраф.
Але, як я ведаю, многія рэзка супраць відэакамер — або самі ў бытавых паводзінах далёкія ад ідэалу, або лічаць, што з іх за гэтую паслугу здымуць шмат грошай. А я б і заплаціў за камфорт і бяспеку, але ў нас у горадзе пакуль такі праект не плануюць.
«Камеры ўсталяваныя, а асобы парушальнікаў не ўстаноўлены»
— Прадпалажым на хвіліну, што відэакамеры паставяць сапраўды для карысці справы. Хто ад гэтага выйграе? — мінчанка Ганна спрабуе паглядзець на праблему з розных бакоў. — Для маёй сям'і камеры, што глядзяць на дзіцячую пляцоўку, былі актуальныя гадоў сем таму, калі дзеці былі яшчэ дашкольнікамі.
Але тады, дарэчы, ужо не памятаю чаму — нашаму таварыству ўласнікаў гэта не ўдалося. Ці то частка жыхароў была супраць, ці то ў райвыканкаме не дазволілі здымаць «грамадскую тэрыторыю». А цяпер, аказваецца, можна без усялякіх дадатковых узгадненняў. Ну, окей.
Але вось паставяць камеры на пляцоўцы, на пад'ездзе, каля смеццевых бакоў — навошта?
Сачыць за чысцінёй? Не смяшыце. На пляцоўцы мамы з маленькімі дзецьмі пільнуюць больш, чым любыя прыбіральшчыкі з ЖЭСу. А на сметніцы — больш карысці было б, калі б паставілі відэакамеры на машыны, якія гэта смецце вывозяць: каб у спрэчных сітуацыях адразу паглядзець, як рэгулярна прыязджае смеццявоз, ці не перакрыты праезд аўтамабілямі, у якім стане знаходзяцца баіны і, што таксама немалаважна, у якім выглядзе работнікі пакідаюць іх пасля сябе.
Пайдзем далей. Камеры на пад'ездах — а як наконт умяшання ў прыватнае жыццё людзей, што ў ім жывуць? Ці ў нас канстытуцыю зноў перапісалі?
Чаму ўмоўная Люся з другога пад'езда павінна перад кімсьці аддаваць справаздачу, што да яе ходзіць хлопец? А калі гэта з мэтай адпужваць курыльшчыкаў — ну цудоўна, яны пойдуць на лесвічныя клеткі (так, там забаронена, але паспрабуй злаві і дакажы), або ўвогуле будуць курыць у прыбіральні кватэры, а пах па вентыляцыі «парадуе» суседзяў.
Мая свякроў, напрыклад, жыве ў доме, дзе ўжо ёсць відэакамеры. Яны з суседзямі спадзяваліся прышчаміць тых, хто кідае бутэлькі, акуркі і ўсялякае смецце на газон пад вокнамі.
І што? Камеры ўсталяваныя, а асобы парушальнікаў і нумары кватэр, адкуль працягвае ляцець смецце, як кажа ўчастковы, «не ўстаноўлены».
«Не да таго, відаць, цяпер міліцыі»
— Да нас такая ініцыятыва пакуль не дайшла, — кажа Ларыса Ігараўна (беларуска жыве ў адным з райцэнтраў). — А вось ад дачкі ў Мінску чула пра гэта.
Не ведаю, ці будзе з іх карысць, пакуль у дамавым чаце ідуць баталіі: на чыі сродкі ўстаноўка і абслугоўванне, хто будзе мець доступ да запісаў, ці могуць жыхары самі папрасіцца або адмовіцца ўдзельнічаць. А ў нас у двары, шчыра кажучы, я была б не супраць, каб стаялі відэакамеры.
Справа ў тым, што над пад'ездамі з надыходам змяркання загараюцца лямпачкі — энергазберагальныя, але даволі яскравыя, добра асветлены і прыступкі, і пляцоўка вакол, а дзе светла, там чыста і бяспечна.
Але крыху ў глыбіні двара растуць высокія бярозы, каштаны, сірэнь. Там сусед з першага пад'езда паставіў лаўку, сам смастроіў. Днём сядзяць пажылыя людзі, зручна і ўтульна, а вечарам, бывае, прыходзяць нейкія чужыя дзеці, шумяць, крычаць, і пасля іх застаюцца лушпінне, фанцікі, пустыя пластыкавыя бутэлькі.
Мне здаецца, відэаназіранне магло б вырашыць гэтую праблему: пару разоў паглядзець з камер, хто разводзіць свінарнік, і прад'явіць бацькам рахунак за прыборку — глядзiш, і да дзяцей дойдзе, і чысцей стане.
Хаця яшчэ лепш было б паставіць камеры ў гарадскім парку. Ён вялікі, прыгожы, усе любяць там гуляць і любавацца захадамі сонца каля сажалкі — але ёсць праблема: сабачнікі. Многія, як і я, не любяць чужых жывёл, а яшчэ больш не любяць сутыкацца тут і там з адходамі іх жыццядзейнасці.
І што крыўдна, гэта свае ж людзі, гараджане — на заўвагі яны не рэагуюць, у райвыканкаме толькі абяцаюць «уладкаваць рэйд з міліцыяй», а па факце як гадзілі, так і гадзяць. Не да таго, відаць, цяпер міліцыі.
«Бюджэты можна асвойваць і асвойваць»
— Будзь я значна старэйшы і папрастадушней, я б, напэўна, таксама паверыў гаваркім галоўам з тэлевізара, што ў нашым горадзе ўсё робіцца толькі для людзей і на карысць грамадству, — дзеліцца думкамі Генадзь з Мінска. — Але веры ў добрыя намеры ўладаў у мяне няма ніякай, а вось пытанні ёсць: хто за гэта ўсё заплаціць і каму гэта наогул выгадна.
Адно — калі ініцыятыва і праўда ідзе ад ЖКГ, якому вельмі хочацца грошай, а ўзяць няма дзе — дык чаму б не зарабіць на штрафах (паркоўкі, сабакі, хуліганы). Тады чаму толькі ў Мінску, у разліку на тое, што людзі са сталічнымі заробкамі не надта стануць абурацца новым радком у жыроўцы?
Іншая гісторыя — калі свае інтарэсы лабіруе «Белтэлекам», а ён у гэтай сферы практычна манапаліст. Заказ вялікі, сума, думаю, уражальная, плюс плата за абслугоўванне — бюджэты можна асвойваць і асвойваць.
І трэцяя сітуацыя, калі абодва гэтыя ведамствы ўвогуле ні пры чым, а проста прыйшлі дзядзькі ў пінжаках або ў форме і даходліва папрасілі: трэба зрабіць вось так. Тады зразумелы выбар аператара, куды будзе сцікацца інфармацыя, чаму будуць вучыць штучны інтэлект, і ўвогуле астатнія пытанні адпадаюць.
Мяне ні адзін з варыянтаў не задавальняе. Бо, паўтаруся, клопатам пра інтарэсы людзей тут і блізка не пахне, гаворка пра жаданне альбо зняць грошы, альбо яшчэ больш запалохаць і ўсталяваць татальны нагляд.