«Нават пры мінімальным заробку палякі могуць аплачваць прыватны дзіцячы садок»
- 7.09.2025, 9:14
Беларуска падзялілася досведам працы ў прыватным дзіцячым садку ў Польшчы.
Беларуска расказала «Салідарнасці» пра свой досвед працы выхавальніцай у прыватным дзіцячым садку ў Польшчы.
Яне 36 гадоў. Яна пераехала ў Вроцлаў чатыры гады таму. Апошнія два з паловай гады дзяўчына прапрацавала выхавальніцай у прыватным дзіцячым садку і цяпер дзеліцца, чым ёй запомніўся гэты досвед і якія ёсць адрозненні паміж садкамі ў Польшчы і Беларусі.
Сістэма дзіцячых садкоў у Польшчы ўладкаваная інакш, чым у Беларусі. Ёсць «жлобек» (аналаг ясляў), куды ходзяць дзеці ад 9 месяцаў да трох-чацырох гадоў. Ёсць «пшэдшкола» — садок, куды накіроўваюць дзяцей ад трох да пяці гадоў. Потым ідзе «зэруўка» — падрыхтоўчы клас перад школай, дзе вучацца дзеці, якім у бягучым годзе спаўняецца шэсць гадоў.
Яна працавала ў прыватным «жлобку» — з дзеткамі ад 9 месяцаў. Дзяўчына распавядае, што дзяцей аддаюць у сад з гэтага ўзросту, бо аплатны дэкрэт для палякаў доўжыцца ўсяго год.
— Гэта дзеткі, якія яшчэ не ходзяць. Таму ў садку ёсць крэслы для кармлення, люлькі і каляскі, — дзеліцца суразмоўніца «Салідарнасці». — У такім узросце ўжо пачынаюць уводзіць прыкорм, таму мы можам даваць ежу, якую ядуць дзеці старэйшыя. Але часцей для такіх малых мамы прыносяць сумесі і кашы.
Калі дзіця на грудным гадаванні, а мама ўжо выйшла на працу, яна можа ўзяць адпаведную даведку ў лекара — тады ў яе будзе скарачаны рабочы дзень (пяць гадзін) і дадатковыя выходныя.
Мы, як выхавальнікі, не вучым дзетак самастойна есці або хадзіць на гаршчок — гэта робяць бацькі, а мы падтрымліваем. Калі дзіця заўсёды было ў падгузніках, а на выходных бацькі вырашылі ад іх адвыкваць, мы падтрымліваем гэтыя пачынанні.
Вядома, у такіх малых адаптацыя праходзіць цяжэй, чым у тых, хто прыходзіць ва ўзросце старэйшым. Думаю, што 9–12 месяцаў — гэта занадта рана, каб аддаваць дзіця ў сад. У такім узросце яму яшчэ патрэбныя бацькі на пастаяннай аснове. Але і сядзець у дэкрэце тры гады, як у Беларусі, — таксама занадта доўга. Паводле назіранняў, найлепшы ўзрост — гэта паўтара года.
У Польшчы, працягвае Яна, вельмі шмат прыватных дзіцячых садкоў. Часта яны размяшчаюцца на першым паверсе шматкватэрнага дома. І калі ў Беларусі аддаць дзіця ў прыватны дзіцячы сад было рэдкасцю і лічылася прыкметай вялікага дастатку, то ў Польшчы гэта практыкуецца паўсюдна — цэны на знаходжанне ў садках вельмі розняцца.
— У гэтым годзе наш сад абыходзіцца бацькам у паўтары тысячы злотых (каля 410 $) — гэта без харчавання і дадатковых заняткаў. Калі абодва бацькі афіцыйна працуюць, дзяржава прадастаўляе ім дафінансаванне ў памеры 1300 злотых. То бок, фактычна пакрывае кошт. На дафінансаванне таксама могуць разлічваць замежнікі, якія жывуць у Польшчы не менш за год.
Дадаткова бацькі плацяць за кэйтэрынг — гэта 27 злотых у дзень і 300 злотых у месяц за дадатковыя заняткі. Аднаразова ў пачатку года таксама ўносіцца аплата ў памеры 800 злотых на патрэбы садка.
Увогуле, нават з мінімальным польскім заробкам плюс 800 злотых, якія штомесяц выплачваюць на дзіця, можна аплачваць прыватны дзіцячы сад. Пры гэтым у прыватных садкоў шмат плюсаў: больш якасная апека, менш дзяцей, ёсць магчымасць надаць увагу кожнаму. А яшчэ — менш жорсткі графік.
Калі бацькі праспалі, мы прымем дзіця а 9-й раніцы; у дзяржаўным «жлобку» такое не практыкуюць.
Што да дадатковых заняткаў, то іх праводзяць запрошаныя выкладчыкі. Раз на тыдзень — англійская мова: настаўніца з дапамогай песень, мультфільмаў і гульняў прывівае дзецям новую мову.
Раз на тыдзень — рытміка: выкладчыца грае на ўкулеле, спявае, прыдумвае рухомыя гульні. Дзецям такое вельмі падабаецца. Таксама раз на тыдзень праходзіць 30-хвіліннае занятак з лагопедам.
Раз на месяц мы самі праводзім кулінарныя заняткі — робім агароднінныя або фруктовыя салаты, пячом вафлі. Хтосьці насыпаў муку, хтосьці разбіў яйка. Дзецям такое вельмі падабаецца — самі прыгатавалі, самі з’елі. Да таго ж развіваецца дробная маторыка.
Таксама за садком замацаваны псіхолаг і медсястра. Псіхолаг прыязджае раз на тыдзень падчас заняткаў. Але пры гэтым яна заўсёды на сувязі з бацькамі. Медсястра прыходзіць па неабходнасці.
Выхавальнікі не могуць даваць дзіцяці ніякія лекі. Нават калі бацькі просяць закапаць нос дзіцяці перад сном, мы гэтага не робім. А раптам бацькі займаюцца самалячэннем, і гэта будзе мець наступствы? У такім выпадку можна прынесці даведку ад лекара медсястры, і яна дасць дазвол выхаваўнікам даваць тое ці іншае лекі.
Усяго ў групе, працягвае Яна, да 25 дзяцей. Іх распарадак дня такі: з 7 да 8:30 дзеці прыходзяць у сад, потым сняданак і заняткі з выхавальнікамі. Потым — шпацыр на вуліцы, абед і доўгая ціхая гадзіна — з 11:30 да 14:00. Каля 15:00 бацькі пачынаюць забіраць дзяцей.
— Заняткі для ўсіх узростаў аднолькавыя. Кожны тыдзень у нас новая тэма. Напрыклад, лясныя жывёлы. Мы расказваем, якія ёсць жывёлы, як яны выглядаюць, што ядуць і якія гукі выдаюць. Гадавалым дзеткам, як правіла, гэта яшчэ нецікава, і яны ў гэты час гуляюць.
У вольны ад заняткаў час дзеці звычайна падзяляюцца на групкі паводле ўзросту. Маленькія часта цягнуцца да тых, што старэйшыя. Для іх гэта плюс — пераймаюць іх навыкі, вучаць словы. А для старэйшых, наадварот, мінус. Яны могуць глядзець на малодшых і не разумець, чаму гадаваламу можна гуляць падчас заняткаў, а ім — не. Патлумачыць гэта складана, трэба зацікавіць.
Некаторыя рэчы, характэрныя для польскіх дзіцячых садоў, спачатку здзіўлялі беларуску:
— Напрыклад, ёсць шмат садкоў, дзе няма заняткаў. Дзеці праводзяць шмат часу на вуліцы, гуляюць і атрымліваюць асалоду ад жыцця. Так, з аднаго боку, не хочацца адбіраць у дзіцяці дзяцінства, але з другога — чым раней заняцца яго развіццём, тым лепш.
Ёсць і адваротная карціна, калі дадатковых заняткаў шмат і яны нестандартныя. Напрыклад, дога-тэрапія, іппатэрапія (тэрапія з выкарыстаннем коней). Але такія прыватныя садкі каштуюць дорага — каля трох тысяч злотых (каля 800 $).
Таксама многія садкі не маюць уласнай дзіцячай пляцоўкі. Гуляць з дзецьмі выходзяць у бліжэйшы двор. Нам пашанцавала — была ўласная пляцоўка.
Акрамя таго, у групе заўсёды ёсць веганы або вегетарыянцы. Для іх прадугледжана асобнае харчаванне, як і для алергікаў.
Дырэктар дзіцячага садка, у якім працавала Яна, — беларуска. Выхавальнікі — з Беларусі і Украіны. Пры гэтым большасць дзяцей — палякі.
— Польскую мову я вучыла разам з дзецьмі. Паказвала ім лічбы, фігуркі, жывёл і запамінала сама. Першым часам рыхтавала тэксты для дзяцей з дапамогай перакладчыка.
Цікава, што ў палякаў не прынята дарыць падарункі выхаваўнікам на кожнае свята, як гэта адбываецца ў Беларусі. Калі нам хто-небудзь нешта прыносіў, то гэта былі беларусы або ўкраінцы. Палякі — вельмі рэдка. Затое амаль усе дзеткі святкуюць дзень нараджэння ў садку — прыгажэй апранаюцца, прыносяць торт, сок і аднаразовы посуд. Мы ладзім ім фотасесію, танцы, віншуем.
Таксама я заўважыла, што палякі як бацькі крыху менш строгія, чым беларусы. Тут на дзіцячыя істэрыкі без нагоды глядзяць мякчэй. Палякі вельмі любяць дзяцей, вельмі пяшчотна з імі размаўляюць, шмат тлумачаць, спрабуюць дамаўляцца.
Да нас, як да выхавальніц-замежніц, бацькі ставяцца вельмі добра. За 2,5 года не было ніякіх праблем. А калі я толькі прыйшла працаваць, то практычна не валодала польскай. Бацькі гэта ведалі і прымалі — усе пытанні вырашалі з дырэктарам або тады з калегай-полькай. А калі я вывучыла мову, то змагла камунікаваць з імі сама.