Астрафізік назваў практыкаванне, якое дапаможа ўмацаваць калені
- 2.09.2025, 14:06
Пры чым тут космас?
Даследаванні астрафізіка з Універсітэта Джонса Хопкінса (ЗША) паказваюць, што выкананне некалькіх хвілін пэўных практыкаванняў штотыдзень можа аказаць станоўчы ўплыў на прафілактыку захворванняў суглобаў.
Так, гэты метад, ўхвалены астрафізікам Еўрапейскага касмічнага агенцтва Марко Кьяберже, і натхнёны касмічнай фізіялогіяй, дае магчымасць падбаць пра калені, займаючыся ўсяго адну хвіліну некалькі разоў на тыдзень.
Уплыў космасу на мышцы і храсткі
Цела чалавека прыстасавана да жыцця на Зямлі, дзе гравітацыя падтрымлівае актыўнасць мышцаў і косцей. Аднак досвед астранаўтаў у космасе сведчыць пра адваротнае: адсутнасць гравітацыі прыводзіць да паскоранай страты касцяной і мышачнай масы, а таксама наўпрост уплывае на суглобы.
Дарэчы, дэградацыя храсткоў каленевых суглобаў з’яўляецца адной з самых сур’ёзных праблем падчас працяглых місій, напрыклад экспедыцый на Марс.
Таму праграмы трэніровак, якія рэалізуюць такія агенцтвы, як НАСА, накіраваныя на захаванне здароўя суглобаў праз кантралюемыя практыкаванні з высокай ударнай нагрузкай. Натхнёны гэтай мадэллю, Кьяберже распрацаваў эксперымент для вывучэння эфектыўнасці скокаў для падтрымання храсткоў.
У чым сутнасць практыкаванняў?
Даследаванне праводзілі на мышах. Навукоўцы выявілі, што ў жывёл назіралася станчэнне храстка і кластарызацыя клетак — раннія прыкметы артрыту. Аднак у мышэй, якія трэніраваліся скакаць тры разы на тыдзень, назіраўся процілеглы эфект: храсток станавіўся таўсцейшы і здаровейшы, з нармальнай клеткавай структурай.
«Назіраным намі станоўчы эфект быў каласальны і зусім нечаканы. Па сутнасці, скокі дазваляюць патаўшчаць храстковую тканку. Магчыма, астранаўтам варта праводзіць падобныя трэніроўкі перад палётамі ў якасці прафілактычнай меры», — патлумачыў Марко Кьяберже.
Хоць патрэбныя дадатковыя даследаванні для пацвярджэння пераваг для чалавека, гэты метад выглядае каштоўным і даступным для ўсіх, асабліва для тых, хто вядзе маларухомы лад жыцця або шмат часу праводзіць седзячы.
Паводле слоў аднаго з аўтараў даследавання Чэнь-Мін Фаня, біялога апорна-рухальнага апарату з Carnegie Science, даследаванне можа дапамагчы навукоўцам вывучыць, як трэніроўкі са скокамі могуць не толькі дапамагчы пацыентам з артрытам, але і палепшыць здароўе храсткоў.
Інакш кажучы, даданне кароткіх скокаў некалькі разоў на тыдзень у тэорыі можа стаць простым спосабам прафілактыкі астэаартрыту і падтрымання рухомасці на многія гады.
Як уключыць скокі ў сваё паўсядзённае жыццё?
Гэта прапанова не патрабуе вялікіх высілкаў або спецыяльнага абсталявання. Хвіліна скокаў тры разы на тыдзень можа даць вынік. Мэта — стымуляваць храстковую тканку, спрыяючы яе аднаўленню і змяншаючы трэнне паміж косткамі.
Некаторыя варыянты практыкаванняў уключаюць:
Скокі на скакалцы 1 хвіліну.
Невялікія скокі на месцы.
Скокі на тумбу або прысяданні са скокам.
Дарэчы, пра карысць скокаў на скакалцы расказалі і на сайце Ваўкавыскай цэнтральнай раённай бальніцы. Там адзначылі наступныя плюсы практыкавання:
Задзейнічае мноства мышцаў, якія звычайна не задзейнічаныя.
Умацоўвае сэрца, сасуды і дыхальную сістэму.
Змагаецца з цэлюлітам, падцягваючы сцёгны і ягадзіцы.
Спальвае да 700 ккал/гадзіну, дапамагаючы худнець амаль гэтак жа эфектыўна, як бег.
Каму нельга скакаць?
Паводле дадзеных бальніцы, скокі могуць нанесці шкоду:
людзям з атлусценнем 1 і 2 ступені, з хворым сэрцам і варыкозным пашырэннем вен (інтэнсіўна займацца на скакалцы можна толькі тады, калі дазволіць лячачы лекар);
людзям са скаліёзам, астэахандрозам, захворваннямі суглобаў;
цяжарным і ў перыяд менструацыі.