Прэм'ер-міністр Францыі апынуўся перад ультыматумам
- 19.09.2025, 10:33
Падатак на багатых або адстаўка.
Палітычная будучыня французскага прэм'ер-міністра Сэбасцьена Лекорню залежыць ад вырашэння найважнейшага пытання: як абкласці падаткамі французскіх мільярдэраў?
Сацыялісты ў абмен на падтрымку ў парламенце патрабуюць, каб у бюджэт на 2026 год быў уключаны 2-працэнтны падатак на буйныя асабістыя станы, які закране 0,01% насельніцтва Францыі. Нягледзячы на шырокую грамадскую падтрымку гэтай меры, яна выклікае непрыманне ў правых саюзнікаў і апанентаў прэм'ер-міністра, піша (The Moscow Times https://www.moscowtimes.ru/2025/09/19/nalog-nabogatih-ili-otstavka-premer-ministr-frantsii-pered-li…
Лекорню, саюзнік прэзідэнта Эмануэля Макрона, які на мінулым тыдні стаў ужо пятым прэм'ер-міністрам Францыі менш чым за два гады, спяшаецца падрыхтаваць праект бюджэту да 7 кастрычніка.
Уключэнне ў яго падатку, названага па прозвішчы аўтара ідэі, эканаміста Габрыэля Зюкмана, можа пераўтварыць палітыку Францыі ў дачыненні да маёмаснай няроўнасці, але таксама можа ўзмацніць адток капіталу з краіны, падатковы цяжар якой ужо з'яўляецца найбуйнейшым у Еўропе ў дачыненні да ВУП.
ФРАНЦУЗЫ ПАДТРЫМЛІВАЮЦЬ ІНІЦЫЯТЫВУ
Аўтар падатковай ініцыятывы спадзяецца, што прымяненне гэтага рашэння ў Францыі выкліча аналагічныя дыскусіі па ўсёй Еўропе.
Зюкман сказаў у інтэрв'ю Reuters, што ў многіх краінах найбольш заможныя дамашнія гаспадаркі плацяць ніжэйшы падаходны падатак, чым большасць грамадзян, але ў Францыі гэты разрыў асабліва прыкметны.
«Па-першае, мільярдэры плацяць практычна нулявы падаходны падатак у Францыі, а па-другое, іх багацце расла асабліва хуткімі тэмпамі за апошнія 15 гадоў», — сказаў эканаміст.
Паводле яго ацэнак, прапанаваны 2-працэнтны падатак на станы памерам звыш 100 мільёнаў еўра ($118 мільёнаў) закране ўсяго 1 800 дамашніх гаспадарак, але прынясе французскаму бюджэту да 20 мільярдаў еўра на год, што дапаможа скараціць дэфіцыт, які цяпер з'яўляецца найбуйнейшым у Еўразоне і ацэньваецца ў 5,4% ВУП.
Група з сямі аўтарытэтных эканамістаў у артыкуле для газеты Le Monde адзначыла, што падатак, верагодна, прынясе каля 5 мільярдаў еўра і можа падштурхнуць заможных грамадзян пакінуць Францыю.
Апытанне Ifop, праведзенае ў верасні для Сацыялістычнай партыі, паказала, што падатак Зюкмана падтрымліваюць 86% выбарцаў, у тым ліку 92% выбарцаў партыі прэзідэнта Макрона.
Прапанова карыстаецца шырокай падтрымкай сярод заканадаўцаў з левага флангу, якім удалося правесці яе праз ніжнюю палату парламента ў лютым, аднак Сенат прагаласаваў супраць.
Лекорню не можа рызыкаваць адносінамі з сацыялістамі, бо ў іх дастаткова галасоў у саюзе з іншымі партыямі, каб адправіць яго ў адстаўку, таму цяпер шанцаў на ўключэнне гэтых 2% у праект бюджэту на 2026 год яшчэ больш.
КАМПРАМІС ДЛЯ СТАРТАПАЎ
Крытыкі папярэджваюць, што падатак Зюкмана можа нанесці шкоду інвестыцыям у інавацыйныя стартапы, такія як гігант штучнага інтэлекту Mistral AI — галоўная надзея Еўропы ў змаганні з больш буйнымі амерыканскімі канкурэнтамі накшталт OpenAI.
Гендырэктар Mistral AI Артур Менш сказаў, што Францыі патрэбная больш справядлівая падатковая сістэма, але пры гэтым краіна павінна заставацца канкурэнтаздольнай.
«Заўсёды існуе напружанне паміж неабходнасцю пераразмеркавання багацця і інавацыямі», — сказаў ён тэлеканалу France 2, дадаўшы, што асабіста ён не можа дазволіць сабе плаціць такі падатак.
Стартапам часта патрэбныя гады, каб выйсці на прыбытак, таму заснавальнікам нярэдка даводзіцца прадаваць долі дзеля выплаты падатку.
Сацыялісты прыслухоўваюцца да гэтых занепакоенасцяў і гатовыя да перамоваў — пры ўмове, што падатак закране такіх мільярдэраў, як самы багаты француз, кіраўнік LVMH Бернар Арно.
«Стартапы трэба падтрымліваць. Мэта — абкласці падаткам мільярдэраў», — сказаў дэпутат ад Сацыялістычнай партыі Філіп Брен у эфіры радыё franceinfo, прапанаваўшы вызваляць кампаніі ад падатку, пакуль яны не пакажуць у справаздачнасці пяць прыбытковых гадоў.
КАНСТЫТУЦЫЙНЫЯ ПЕРАШКОДЫ
Колькасць заможных падаткаплатнікаў, якія задумаліся пра пераезд за мяжу з-за асцярогаў наконт павышэння падаткаў у Францыі, вырасла за апошні год, сказаў юрыст фірмы August Debouzy Філіп Лоранц.
«І гэта яшчэ не звышбагатыя, у іх няма 100 мільёнаў еўра, — сказаў ён. — Дык можна толькі ўявіць, што думаюць людзі са 100 мільёнамі».
Зюкман настойвае, што выключэнняў нікому рабіць нельга, і што ўладальнікі такіх кампаній, як Mistral AI, якая цяпер ацэньваецца ў 11,7 мільярда еўра, могуць пры недахопе грошай разлічвацца акцыямі.
Але юрысты бачаць наперадзе і канстытуцыйныя перашкоды: існуюць судовыя прэцэдэнты аспрэчвання «канфіскацыйных» мер і падаткаў, накіраваных на асобныя групы.
Зюкман сцвярджае, што існае становішча спраў парушае Дэкларацыю правоў чалавека і грамадзяніна 1789 года, у якой сказана, што падаткі павінны выплачвацца ў роўнай ступені, прапарцыйна плацежаздольнасці. Паводле яго слоў, новы падатак не прымусіць звышбагатых плаціць больш, чым іншыя, але гарантуе, што яны не будуць плаціць менш.
«Адпаведна, ідзе пра простае прывядзенне нашых падатковых законаў у адпаведнасць з фундаментальным канстытуцыйным прынцыпам роўнага падаткаабкладання», — зазначае эканаміст.