Цыркавое прадстаўленне для генералаў
- 18.09.2025, 16:15
Якую пагрозу для Еўропы паказалі вучэнні «Захад-2025».
Чарговыя расійскія вайсковыя вучэнні завяршыліся, і некаторыя заходнія каментатары хочуць пераканаць нас, што мы павінны калектыўна з палёгкай уздыхнуць, бо легіёны Пуціна не выкарысталі іх як падставу для чарговага ўварвання. Вядома, гэта была моцна перабольшаная асцярога. Насамрэч мы ўбачылі, што расійская армія па-ранейшаму трымаецца састарэлых метадаў вядзення вайны, быццам яе калёны бранятэхнікі не былі заблакаваныя і спаленыя ва Украіне вясной 2022 года.
У вучэннях «Захад-2025», якія завяршыліся ў аўторак, узялі ўдзел каля 30 000 расійскіх і беларускіх вайскоўцаў. Вайсковыя гульні праходзілі ад Паўночнага палярнага круга да Беларусі. Гэта былі чарговыя з серыі вучэнняў, што праводзяцца раз на два гады, хоць у 2023 годзе іх не праводзілі. Улічваючы, што значна больш маштабныя вучэнні 2021 года Масква выкарыстала як магчымасць падрыхтавацца да ўварвання 2022 года, магчыма, гэтым разам існавалі пэўныя пачатковыя падставы для асцярожнасці, але яна хутка перарасла ў істэрыю.
У Беларусі знаходзілася ўсяго каля 8000 салдат — нават не дывізія паводле колькасці — і з іх менш як 2000 былі расіянамі. Тым часам можна было падумаць, што Еўропа з узрушэннем чакае наступнай вайны ад Расіі. Польшча закрыла мяжу з Беларуссю, нібыта з меркаванняў бяспекі, адначасова сабраўшы больш за 30 000 сваіх салдат паблізу мяжы для правядзення вучэнняў «Жалезны абаронца». Суседнія Літва і Латвія тым часам праводзяць уласныя вучэнні з удзелам адпаведна 17 000 і 12 000 вайскоўцаў. Нібы гэтага было недастаткова, Аб'яднаныя экспедыцыйныя сілы НАТА праводзяць TARASSIS, серыю вучэнняў у Прыбалтыйскім рэгіёне.
Акрамя таго, хоць «Захад» даў шмат магчымасцяў для піратэхнічных фотасесій, можна сказаць, што ён не здолеў пераканаўча прадэманстраваць ваенны патэнцыял. На практыцы расійскія вайсковыя вучэнні, як правіла, накіраваныя не столькі на адточванне навыкаў салдат, колькі на тэатральнае прадстаўленне старанна адрэпеціраванага майстэрства. Адзін адстаўны расійскі палкоўнік неяк апісаў іх мне як «генералы, што гуляюць у выдуманую вайну».
Хоць няма сумневу, што Расія выносіць шматлікія тактычныя ўрокі з вайны ва Украіне, на стратэгічным і аператыўным узроўнях яна па-ранейшаму трымаецца дактрыны, якая, магчыма, састарэла яшчэ да заканчэння «халоднай вайны». Гэтая дактрына характарызуецца масіраванымі аперацыямі з выкарыстаннем розных відаў узбраення, якія сёння сталі непрактычнымі з-за з'яўлення беспілотных лятальных апаратаў і сучасных супрацьтанкавых ракет.
Расійская супольнасць ваенных блогераў хутка высмеяла вучэнні «Захад-2025» за дэманстрацыю тактыкі, якая давяла сваю небяспечнасць і бескарыснасць ва Украіне: ад нізкіх пралётаў да некіраваных бомбаў і парашутных дэсантаў, якія былі б знішчаныя сучаснымі сродкамі супрацьпаветранай абароны. Яны таксама крытыкавалі канцэнтрацыю бранятэхнікі, якая, нават калі цяпер абсталяваная глушыцелямі і «мангаламі», як рускія называюць супрацьдронныя клеткі, робіцца вельмі прывабнай мішэнню для дронаў. Нядзіўна, што адзін з іх апісаў гэта як «яшчэ адно прыгожае цыркавое прадстаўленне для генералаў, што сядзяць на п'едэстале з біноклямі».
Маштаб аперацыі — скарачэнне колькасці войскаў з 220 000 чалавек у 2021 годзе — таксама паказальны. Нягледзячы на перыядычныя (і надуманыя) заявы пра нейкае сакрэтнае рэзервавае войска, гатовае ўварвацца ва Украіну або супраць НАТА, у Масквы няма «запасных» войскаў, якія можна было б масава разгартаць у баявых дзеяннях. Астатніх прызыўнікоў нельга адправіць ва Украіну — яны не маюць дастатковай падрыхтоўкі для правядзення якіх-небудзь буйных аперацый без падтрымкі.
Акрамя таго, гэтыя вучэнні адзначыліся выразным імкненнем не выглядаць празмерна правакацыйнымі. Аперацыі былі перанесеныя далей ад заходніх межаў, і нават імітацыя прымянення зброі далёкага дзеяння, такой як новая ракета «Арэшнік», праводзілася толькі на паперы. Таксама была праяўлена нечаканая гатоўнасць дапусціць замежных журналістаў і двух ваенных назіральнікаў з ЗША, што стала першым падобным візітам за многія гады. Запрашэнне паступіла з Мінска — «вам будуць прадастаўленыя лепшыя месцы для прагляду», — сказаў міністр абароны Беларусі Віктар Хрэнін, — але гэта не было б зроблена без згоды Масквы.
Такім чынам, «Захад-2025» не выклікаў страху і агіды, а даў нам шмат падстаў для радасці. Гэта доказ таго, што Масква сапраўды не знаходзіцца ў стане такой вайсковай гатоўнасці, каб уступаць у новыя канфлікты. Што б ні адбывалася на зямлі ва Украіне, Расія, як і НАТА, усё яшчэ спрабуе зразумець, як новыя тэхналогіі мяняюць вайну, а таксама ўсвядоміць велізарныя выдаткі на рэарганізацыю ўзброеных сіл, пабудаваных на дапушчэннях 2010-х або нават 1980-х гадоў. Нават калі яе беспілотнікі гудуць у паветранай прасторы Польшчы і Румыніі, Масква ўсё яшчэ спрабуе знайсці баланс паміж застрашальнымі пагрозамі і асцярожным ухіленнем усяго, што можа справакаваць рэальныя баявыя дзеянні. Таму, як бы дзіўна гэта ні гучала, давайце паапладзіруем вучэнням «Захад»!
Марк Галеоці, The Spectator