26 гадоў таму ў Мінску былі выкрадзены Ганчар і Красоўскі
- 16.09.2025, 11:58
Сёння — Дзень беларускай салідарнасці.
Дваццаць шэсць гадоў таму ў Мінску былі выкрадзены адзін з лідараў апазіцыі Віктар Ганчар і прадпрымальнік Анатоль Красоўскі.
Увечары 16 верасня 1999 года яны прыехалі ў лазню, размешчаную ў Мінску на вуліцы Фабрычнай, 20. Апошні раз іх бачылі прыкладна а 22:35, калі абодва выйшлі з будынка і селі ў «Джып-Чэрокі», які належаў Красоўскаму.
Крымінальную справу па факце знікнення Ганчара і Красоўскага ўзбудзіла пракуратура Мінска. Паводле дадзеных следства, падчас агляду прылеглай тэрыторыі былі выяўлены аскепкі пластыкавых рассейвальнікаў светласігнальных прыбораў аўтамабіля, сляды тармажэння машыны і яе ўдару аб дрэва, а таксама сляды крыві. Аналіз сабраных па справе доказаў, у тым ліку паказанняў сведкаў, дае падставы меркаваць, што Ганчар і Красоўскі былі гвалтоўна выкрадзены.
Апазіцыйныя лідары Юрый Захаранка і Віктар Ганчар, бізнесмен Анатоль Красоўскі і журналіст Дзмітрый Завадскі бясследна зніклі ў 1999–2000 гадах. Позна ўвечары 7 мая 1999 года ў раёне праспекта Жукоўскага ў Мінску Юрый Захаранка быў выкрадзены і вывезены на легкавым аўтамабілі ў невядомым напрамку. У ноч на 17 верасня 1999 года ў раёне вуліцы Фабрычнай, 20а былі выкрадзены палітык Віктар Ганчар і бізнесмен Анатоль Красоўскі. Удзень 7 ліпеня 2000 года, па дарозе ад свайго дома ў Мінску ў аэрапорт, журналіст Дзмітрый Завадскі быў захоплены групай узброеных людзей у колькасці 5–6 чалавек, сярод якіх былі дзейны баец спецпадраздзялення па барацьбе з тэрарызмам «Алмаз» МУС Рэспублікі Беларусь Максім Малік і былы афіцэр гэтага ж падраздзялення Валерый Ігнатовіч. Парэшткі Захаранкі, Ганчара, Красоўскага і Завадскага дагэтуль не знойдзены.
Палітыкі, журналісты і праваабаронцы лічаць, што Захаранку, Ганчара, Красоўскага і Завадскага выкралі так званыя «эскадроны смерці», якія раней, у 90-я, знішчалі прадстаўнікоў крымінальнага свету Беларусі. Паводле папярэдняга заключэння праваабаронцаў, асноўнымі падазраванымі па справе аб выкраданнях і забойствах Захаранкі, Ганчара, Красоўскага і Завадскага з'яўляюцца Аляксандр Лукашэнка, Віктар Шэйман (тадышні кіраўнік Савбеза), Юрый Сівакоў і Уладзімір Наумаў (у розныя часы — міністры ўнутраных спраў), Дзмітрый Паўлічэнка (тадышні камандзір в/ч 3214) і Мікалай Васільчанка (тады — начальнік Службы бяспекі прэзідэнта). Высновы беларускіх праваабаронцаў былі пацверджаныя ў 2004 годзе ў спецыяльным дакладзе дэпутата Парламенцкай асамблеі Рады Еўропы Хрыстаса Пургурыдэса, які праводзіў уласнае расследаванне.
Аляксандр Лукашэнка неаднаразова публічна прызнаваў, што ў Беларусі па яго загадзе адбываліся пазасудовыя забойствы крымінальных аўтарытэтаў. Апошні раз ён пра гэта казаў 24 красавіка 2018 года падчас Паслання да беларускага народа і Нацыянальнага сходу. «Вы што, з розуму з'ехалі? Ці мне прымаць жорсткія меры, як у першыя гады майго прэзідэнцкага жыцця, калі забівалі людзей на трасе Масква–Берлін: калі я пасылаў жменьку надзейных людзей з аўтаматамі, якія перастрэлялі там палову і навялі парадак цягам месяца», — казаў кіраўнік Беларусі. Аднак сваю датычнасць да выкрадання Захаранкі, Ганчара, Красоўскага і Завадскага Аляксандр Лукашэнка заўсёды адмаўляе. Ён падкрэсліваў, што яны не былі яго апанентамі, а ўвогуле ў Беларусі штогод знікае шмат людзей, таму не трэба столькі ўвагі надаваць гэтым справам.
Рэальнае расследаванне гэтых гучных знікненняў можа аднавіцца толькі ў выпадку змены існуючай улады. Прадстаўнікі апазіцыі, родныя зніклых і міжнародная грамадскасць лічаць, што Ганчар і Красоўскі былі выкрадзены па палітычных матывах, і падазраюць у датычнасці да гэтага злачынства вышэйшых службовых асоб краіны.
На працягу 25 гадоў, нягледзячы на рэпрэсіі з боку рэжыму, беларусы выходзілі на шматлікія акцыі памяці, не даючы забыць пра злачынствы рэжыму. З тых часоў дата 16 верасня стала Днём беларускай салідарнасці.