Расея можа назаўжды страціць некалькі буйных НПЗ
- 22.08.2025, 17:41
Удары ўкраінскіх дронаў абрынулі нафтаперапрацоўку РФ.
Удары ўкраінскіх дронаў па расейскіх нафтазаводах, якія аднавіліся ў жніўні і закранулі не менш за 7 буйных НПЗ, могуць прычыніць непапраўную шкоду расейскай нафтаперапрацоўцы, папярэджвае Сяргей Вакуленка, старэйшы навуковы супрацоўнік Carnegie Endowment for International Peace.
З пачатку месяца праз атакі БПЛА ў Расеі цалкам спынілі працу Сызранскі, Новакуйбышэўскі, Саратаўскі і Валгаградскі НПЗ. Палову магутнасцяў спыніў Разанскі завод «Раснафты», які забяспечвае палівам Маскву і вобласць. Атакі беспілотнікаў зазналі таксама Славянскі, Афіпскі і Навашахцінскі НПЗ.
Гэтыя заводы могуць быць выведзеныя са строю надоўга або «нават назаўжды», сказаў Вакуленка Financial Times.
Летась налёты ўкраінскіх дронаў ужо адкінулі нафтаперапрацоўку ў Расеі да 12-гадовага мінімуму - 267 млн тон. Але тады ўдары былі шматлікімі, але разрозненымі і закраналі, як правіла, адзін завод за раз, адзначае Вакуленка. Цяпер жа, звяртае ўвагу ён, кампанія накіраваная на ўсе заводы ў ключавых рэгіёнах спажывання і перапрацоўкі і можа прывесці да «беспрэцэдэнтных» наступстваў для рынку паліва.
Пад удары БПЛА патрапілі заводы, якія ўваходзяць у топ найбуйнейшых у краіне – Валгаградскі («Лукойл», 14,8 млн тон на год) і Разанскі («Раснафта», 13,8 млн тон на год). У выніку крыху больш чым за два тыдні апынуліся выбітыя не менш за 10% магутнасцяў па нафтаперапрацоўцы, ацэньвае аналітык «Фінама» Сяргей Каўфман.
Каб кампенсаваць дэфіцыт, урад увёў поўную забарону на вываз бензіну з Расеі. Гэта павінна дадаць амаль 150 тысяч тон паліва на АЗС. «Аднак нават з забаронай на экспарт, унутраны попыт цалкам не задаволены», – канстатуе Каўфман.
Недахоп бензіну ўзнік у Крыме, дзе ўлады вярнуліся да савецкай практыкі продажу паліва па талонах. Знік бензін з заправак у Забайкаллі, Курылах і Прымор'і, дзе кіроўцы, каб заправіцца, вымушаны стаяць у шматгадзінных чэргах. Біржавыя кошты бензіну падскочылі з пачатку года на 40-50% і ўвесь жнівень перапісваюць гістарычныя рэкорды: кошт Аі-92 дасягаў 72,6 тысячы рублёў за тону, а Аі-95 - 82,2 тысячы.
Сітуацыя пагаршаецца тым, што ніхто не ведае, колькі бензіну ў Расеі вырабляецца ў рэальнасці, паказвае Каўфман: яшчэ летась урад засакрэціў статыстыку па НПЗ.
Праблемы на заводах звязаныя яшчэ і з санкцыямі, якія перашкаджаюць іх нармальнаму рамонту, прызнаў у ліпені кіраўнік Мінэнэрга Сяргей Цывілёў.
Амаль усе буйныя расейскія НПЗ будаваліся і мадэрнізаваліся пры ўдзеле еўрапейскіх і амерыканскіх кампаній. Аднак заходняе абсталяванне для НПЗ адразу ж патрапіла пад санкцыі - у рамках першага пакета за ўварванне ва Украіну ў лютым 2022 года. У 2000-я на замежныя праектныя развязанні прыпадала 80% абсталявання ў нафтаперапрацоўцы, і нават у часы СССР тэхналогіі для НПЗ закупляліся на Захадзе, зрэшты, устаноўкі каталітычнага рыформінгу, адзначаў раней Сяргей Кандрацьеў, намеснік кіраўніка эканамічнага дэпартамента Інстытута энэргетыкі і фінансаў.
Перайсці на айчыннае заводы так і не змаглі, нягледзячы на дзяржаўную палітыку імпартазамяшчэння. Паводле ацэнак Кандрацьева, на 2024 год айчыннымі былі толькі 45% помпавага абсталявання НПЗ, 40% кампрэсараў і толькі 30% рэактараў і коксавых камер.