«Прасілі дэфолт? Атрымлівайце!»
- 1.08.2025, 20:52
Мінфін РФ не пералічыў абяцаныя грошы на суфінансаванне ашчаджэнняў.
Пуцінскай праграме доўгатэрміновых ашчаджэнняў (ПДА), якая закліканая прывабіць грошы насельніцтва на фондавы рынак, прапрацаваўшы паўтара года, хапіла паўтара года на тое, каб не выканаць сваіх абавязальніцтваў. Адна з шырока рэкламаваных умоваў праграмы – суфінансаванне з боку дзяржавы цягам 10 гадоў да 36 тыс. руб. за год у залежнасці ад укладзенай чалавекам сумы. Пералічыць іх – у агульнай колькасці 51 млрд руб. павінны былі да 25 ліпеня, але абяцаных грошай людзі не атрымалі, паведамляе The Moscow Times.
Цяпер «вядзецца праца ў тэхнічным вылучэнні сродкаў з федэральнага бюджэту на ажыццяўленне суфінансавання», паведаміў Мінфін і паабяцаў, што грошы паступяць на рахункі грамадзянаў да верасня. «Прасілі дэфолт? Атрымлівайце!» – каментуе эканаміст Сяргей Аляксашэнка, нагадваючы, што дэфолт – гэта невыкананне абавязальніцтваў у плацяжы.
На фоне штомесячных выдаткаў бюджэту ў сярэднім 3,5 трлн руб. – аб’ём «мізэрны», адзначае Аляксашэнка. Праблема, хутчэй за ўсё, тэхнічная: механізм суфінансавання даволі складаны, у ім удзельнічаюць Нацыянальны разліковы дэпазітарый (НРД, адміністратар працэсу), «Дом.рф», які атрымлівае субсідыю бюджэту і недзяржаўныя пенсійныя фонды (НПФ), дзе фармуюцца доўгатэрміновыя ашчаджэнні.
Пасля пачатку вайны Расея засталася без замежных інвестыцый, і ўлады адчайна спрабуюць замяніць іх грашыма насельніцтвы. Адна з пастаўленых Уладзімірам Пуціным «нацыянальных мэтаў» – павялічыць капіталізацыю фондавага рынку на 66% да 2030 г.
У тым ліку для гэтага ПДА аб'ядналі ўсе існыя стымулы і дадалі новыя: акрамя суфінансавання гэта падатковы вылік да 52 ці нават 60 тыс. руб. за год (гэта залежыць ад прыбытку – ад ПДФА вызваляюцца ўнёскі агульным памерам да 400 тыс. руб. на год), гарантаванне да 2,8 млн руб. унёскаў (уключаючы суфінансаванне) і па-за тым пераведзеных у праграму пенсійны назапашванняў. Ашчаджэнні ў ПДА ўспадкоўваюцца (калі толькі не пачаты пажыццёвыя выплаты). Атрымліваць выплаты ў ПДА можна праз 15 гадоў або пры дасягненні 55 гадоў для жанчынаў і 60 для мужчынаў, а таксама ў «асаблівых жыццёвых сітуацыях» – для аплаты дарагога лячэння або ў выпадку страты карміцеля. У нармальнай сітуацыі выплаты могуць быць пажыццёвымі ці цягам 10 гадоў.
Праграму запусцілі летась, але за паўтара года яна так і не стала масавай. На 1 ліпеня, за паўтара года дзеяння праграмы, дамовы доўгатэрміновых ашчаджэнняў заключылі 5,4 млн чалавек, унёсшы ў яе 414 млрд руб., у тым ліку перавод раней зробленых пенсійных ашчаджэнняў.
Каб надаць ПДА большую значнасць, улады збіраюцца перавесці ў яе на змаўчанне ўсе пенсійныя ашчаджэнні. Цяпер на ашчадных рахунках «маўчуноў» (гэтыя людзі не далі ўказанняў, у якім НПФ фармаваць іх пенсійныя назапашвання) у Сацыяльным фондзе знаходзіцца «немалы аб’ём» – блізу 2,6 трлн руб., гаварыў старшыня камітэта Дзярждумы фінансавага рынку Анатоль Аксакаў.
Суфінансаванне існавала і ў ашчаднай пенсійнай сістэме. Яно з'явілася ў 2002 г., і частка пенсійных унёскаў, якія рабілі працадаўцы з заробкаў супрацоўнікаў (6%), ішла на фармаванне ашчаднай часткі пенсій, – гэтыя грошы цяпер збіраюцца перавесці ў ПДА. Аднак з 2015 г., пасля анэксіі Крыма, Крамлю спатрэбіліся грошы, і ўнёскі сталі цалкам накіроўвацца на звычайныя пенсіі. Замарожванне ўнёскаў на пенсійныя назапашванні падарвала давер расейцаў да доўгатэрміновых праграмаў. Улады ўзмоцнена рэкламавалі ПДА і разнастайнымі пернікамі прываблівалі туды расейцаў. Думаецца, давер да гэтай праграмы пасля дэфолту моцна ўпадзе», – мяркуе Аляксашэнка.