Жыццё на Зямлі магло ўзнікнуць у ліпкіх «гелях»

• 4.12.2025, 21:25

Навукоўцы прадставілі новую тэорыю.

Навукоўцы з Універсітэта Хірасімы ў Японіі ўстанавілі, што жыццё на Зямлі магло зарадзіцца ў ліпкіх гелях на паверхнях мінералаў, камянёў або глебы. Такія рэчывы маглі канцэнтраваць і ўпарадкоўваць хімічныя рэакцыі. Вынікі даследавання апублікаваныя ў часопісе ChemSystemsChem (CSC).

У адрозненне ад традыцыйных тэорый, якія засяроджваюцца на асобных малекулах або кароткіх ланцужках нуклеінавых кіслот, аўтары разглядаюць гелі як актыўныя асяроддзі, здольныя арганізоўваць малекулы і ўзмацняць хімічныя рэакцыі на ранняй Зямлі. Такія пласты ўтрымлівалі рэчывы, перашкаджалі іх рассейванню і стабілізавалі асяроддзе, ствараючы ўмовы для пратаметабалічных працэсаў задоўга да з’яўлення першых клетак.

Гелі выконвалі адразу некалькі функцый: акумулявалі малекулы, выбарачна ўтрымлівалі злучэнні і змякчалі ваганні тэмпературы, вільготнасці і хімічнага складу вады. Высокая лакальная канцэнтрацыя рэагентаў павышала верагоднасць утварэння доўгіх ланцужкоў РНК і бялкоў, а паверхня геля служыла каркасам для дакладнага ўзаемадзеяння малекул.

«Гэтыя «міні-лабараторыі» маглі стаць фундаментам для першых самаўзнаўляльных сістэм і элементарнай спадчыннасці, падрыхтоўваючы глебу для біялагічнай эвалюцыі», — адзначаюць навукоўцы.

Аўтары даследавання таксама адзначаюць астрабіялагічны аспект: аналагічныя гелепадобныя структуры, здольныя канцэнтраваць хімічныя сістэмы, могуць існаваць на іншых планетах. Такія «ксенаплёнкі» дазваляюць шукаць жыццё не толькі па складзе малекул, але і па іх здольнасці арганізоўвацца ў структуры, што падтрымліваюць пратажыццёвыя рэакцыі.

У найбліжэйшых эксперыментах навукоўцы плануюць аднавіць умовы ранняй Зямлі, каб праверыць, як простыя хімічныя рэчывы ўтвараюць гелі ў прыродзе і як іх структура ўплывае на кінетыку рэакцый. Гэта можа дапамагчы зразумець, якім чынам простыя хімічныя сістэмы маглі эвалюцыянаваць у першыя формы жыцця.