Навукоўцаў здзівіў уплыў частага ўжывання кавы на сон
- 4.12.2025, 19:35
Аматары чатырох і больш кубкаў кавы спяць менш, але лепш.
Рэгулярнае ўжыванне кавы можа крыху скарачаць працягласць сну, але адначасова робіць яго больш глыбокім і, магчыма, больш аднаўленчым. Да такой высновы прыйшлі навукоўцы з Універсітэта Цюрыха. Даследчыкі лічаць, што галаўны мозг здольны кампенсаваць нязначную страту сну за кошт узмацнення самых глыбокіх стадый. Праца апублікаваная ў часопісе Journal of Psychopharmacology (JP).
Кафеін застаецца самым распаўсюджаным псіхастымулятарам у свеце: жыхары Еўропы штодня атрымліваюць ад 86 да 263 міліграмаў рэчыва — гэта ад адной да трох кубкаў кавы.
Аўтары працы выкарысталі дзве буйныя базы даных. Першая — UK Biobank — утрымлівала звесткі пра звычкі ўжывання кафеіну ў 485 тысяч чалавек. Другая — швейцарская HypnoLaus — утрымлівала вынікі начной палісамнаграфіі ў 1702 ўдзельнікаў. Такія запісы дазваляюць ацаніць не толькі працягласць сну, але і яго электрычную актыўнасць.
Удзельнікаў падзялілі на групы паводле ўзроўню штодзённага ўжывання кафеіну: з умераным (тры і менш напояў) і з высокім (чатыры і больш). Каб пазбегнуць уплыву схаваных фактараў, даследчыкі ўжылі рандомізацыю паводле Мендэля — метад, пры якім спадчынныя генетычныя варыянты, звязаныя з метабалізмам кафеіну, разглядаюцца як натуральны эксперымент. Дадаткова яны выкарысталі метад падбору статыстычных двайнікоў паводле ўзросту, вагі і сацыяльных параметраў.
Высветлілася, што аматары чатырох і больш кубкаў кавы спяць менш — прыблізна на 11–13 хвілін за ноч. Аднак ЭЭГ-запісы паказалі ўзмоцненую актыўнасць у дэльта-дыяпазоне — менавіта гэтыя павольныя хвалі фарміруюць фазу глыбокага, найбольш аднаўленчага сну. Паводле слоў аўтараў, гэта сведчыць пра здольнасць галаўнога мозгу кампенсаваць недасыпанне за кошт павелічэння яго інтэнсіўнасці.