WSJ: Украіна магла падарваць ужо каля дзясятка танкераў расійскага ценевага флоту
- 3.12.2025, 15:00
Другі энергетычны фронт будзе разрастацца.
Служба бяспекі Украіны (СБУ) ўпершыню прызнала, што 28 лістапада ў Чорным моры арганізавала атакі на два падсанкцыйныя танкеры, якія ішлі ў Наварасійск па груз расійскай нафты.
Насамрэч вайна ў міжнародных водах ідзе ўжо не адзін месяц, высветліла The Wall Street Journal. І другі энергетычны фронт (у дадатак да ўдараў авіядронамі па расійскіх НПЗ) будзе разрастацца, лічаць ваенныя эксперты.
Акрамя атак 28 лістапада, у перыяд з 23 снежня 2024 года як мінімум на сямі судах, звязаных з Расіяй, адбыліся выбухі, якія, на думку экспертаў у сферы бяспекі і аналітыкаў у галіне марской разведкі і адкрытых даных, нясуць адбітак украінскіх аперацый, падлічыла WSJ. «Вайна паміж Расіяй і Украінай відавочна пачала пагражаць бяспецы суднаходства ў Чорным моры», — канстатаваў у панядзелак прэзідэнт Турцыі Рэджэп Таіп Эрдаган.
І не толькі ў Чорным. Два інцыдэнты адбыліся на Балтыцы, у тым ліку выбухі на танкеры Eco Wizard, які перавозіў аміяк, у порце Усць-Луга ў ліпені. Яшчэ два здарылася ля ўзбярэжжа Лівіі (Расія выкарыстоўвае сувязі з генералам Халіфай Хафтарам, які кантралюе частку краіны, для кантрабанды нафтапрадуктаў у Еўропу): пра выбух у чэрвені на танкеры Vilamoura, які перавозіў мільён барэляў нафты, ваенная разведка Украіны без каментароў паведаміла на сваім сайце. Яшчэ тры інцыдэнты адбыліся ў розных раёнах Міжземнага мора (паміж Іспаніяй і Алжырам, ля ўзбярэжжа Італіі і Турцыі).
Ады Імсіровіч, выкладчык энергетыкі ў Оксфардскім універсітэце і былы глабальны дырэктар у лёнданскім офісе Gazprom Marketing & Trading, сказаў WSJ:
Гэта найлепшая стратэгія, якая ёсць у Украіны: яна можа нанесці ўдар па эканоміцы, каб аказаць ціск на Расію на [мірных] перамовах.
СБУ пацвердзіла, што аперацыі 28 лістапада былі праведзены сумесна яе 13-м Галоўным упраўленнем вайсковай контрвыведкі і ВМС Украіны і размясціла відэа з дронаў, якія ўдзельнічалі ў атацы на танкеры Kairos і Virat. Гэта нанесла «значны ўдар па транспарціроўцы расійскай нафты», танкеры атрымалі «крытычныя пашкоджанні» і «фактычна выведзены з ладу», паведаміў Financial Times прадстаўнік СБУ.
Акрамя таго, 29 лістапада ля ўзбярэжжа Сенегала чатыры выбухі прагрымелі на танкеры Mersin, які перавозіў расійскія нафтапрадукты. Mersin не знаходзіцца пад санкцыямі, але з канца 2023 года часта заходзіў у расійскія парты, а з сакавіка 2025 года вазіў выключна расійскія грузы, а таксама неаднаразова маніпуляваў паказаннямі транспондэра, каб схаваць сваё сапраўднае месцазнаходжанне, расказаў FT Бенджамін Хілгенсток, эксперт па нафтавых санкцыях Кіеўскай школы эканомікі.
А 2 снежня танкер Midvolga 2, загружаны сланечнікавым алеем, быў атакованы ля ўзбярэжжа Турцыі. Экіпаж не пацярпеў і не запрасіў дапамогі. Украіна заявіла, што не мае дачынення да гэтага інцыдэнту.
Апошнія атакі пачалі ўплываць на аперацыі па перавозцы расійскай нафты. Турэцкая кампанія, што валодае Mersin, заявіла, што больш не будзе выконваць рэйсы, звязаныя з расійскімі інтарэсамі, спаслаўшыся на рэзка ўзрослыя рызыкі для суднаў і экіпажаў. Акрамя таго, для суднаў, што ідуць у расійскія парты Чорнага мора, страхаванне ад ваенных рызык на 7 дзён узрасла да 0,65–0,8% ад кошту судна, як напярэдадні паведамілі Reuters крыніцы ў суднаходнай і страхавых галінах. Тыднем раней яно складала 0,6%.
Танкеры ценявага флоту, атакаваныя марскімі дронамі 28 лістапада, ішлі пустымі. Напад на іх сведчыць «пра наўмыснае распаўсюджванне ўкраінскіх далёкіх удараў з фіксаванай расійскай энергетычнай інфраструктуры на мабільныя элементы сістэмы экспарту нафты», а таксама дазваляе знізіць экалагічныя і палітычныя рызыкі, лічыць Конрад Музыка, дырэктар польскай Rochan Consulting, што адсочвае ход вайны.
Украіна з жніўня істотна нарошчвала ўдары па расійскіх энергетычных аб’ектах. У лістападзе яна накіроўвала на тэрыторыю Расіі ў сярэднім 180 беспілотнікаў на суткі, падлічыла FT на падставе даных Інстытута вывучэння вайны. Многія з іх атакоўвалі нафтаперапрацоўчыя заводы і нафтаналіўныя тэрміналы.
Атакі ж на танкеры скіраваныя на тое, каб падарваць працу «больш шырокага ланцужка паставак расійскіх энергарэсурсаў, павялічыўшы выдаткі, рызыкі і складанасці, звязаныя з экспартам нафты», кажа Музыка. Яніс Клуге, эксперт па Расіі з Нямецкага інстытута міжнародных адносін і бяспекі, дадае:
Калі Украіна ўзмоцніць атакі на танкеры ценявага флоту, гэта можа перакрыць адзін з найважнейшых маршрутаў транспартавання расійскай нафты, прывесці да скарачэння экспарту і моцна паўплываць на расійскі бюджэт.