«Украіна правяла аперацыю, якой яшчэ не было ў гісторыі»
- 29.12.2025, 14:08
Якія поспехі ЗСУ сталі ключавымі ў 2025 годзе.
Сыходзячы год стаў для Украіны часам стойкасці, вопыту і важных перамог, здабытых высокім коштам. Пра гэта ў інтэрв'ю сайту Charter97.org заявіў украінскі вайскова-палітычны аглядальнік групы «Інфармацыйны супраціў» Аляксандр Каваленка:
— Пасля 2022-га, думаю, гэта быў самы цяжкі год ад пачатку шырокамаштабнага ўварвання. Па-першае, паўплываў прэзідэнт ЗША Трамп, які няспрыяльна настроены да Украіны, і мы гэта пастаянна і рэгулярна адчуваем на сабе. Гэта змяненне нашай дыпламатыі ў дачыненні да Злучаных Штатаў. Украіне даводзіцца дзейнічаць не класічнымі дыпламатычнымі шляхамі, каб захоўваць падтрымку з боку ЗША. Гэта выклікі ў зоне баявых дзеянняў, калі праціўнік назапашвае чалавечы рэсурс і ваюе пераважна колькасцю, спрабуючы ціснуць менавіта гэтым. Гэта ўзмоцнены тэрор супраць грамадзянскага насельніцтва і самой тылавай Украіны з боку Расіі, што адбываецца на фоне нарошчвання вытворчасці дронаў-камікадзэ тыпу «Шахед-136» і іншых сродкаў паражэння.
Гэта, вядома, і шэраг пэўных выклікаў, звязаных з унутранымі працэсамі маральна-псіхалагічнага характару, што ўзніклі на фоне вайны і абмяркоўваліся ва Украіне цягам усяго гэтага года. Карупцыйныя скандалы, якія скаланулі, асабліва ў другой палове года, Украіну і сур'ёзна падарвалі давер да ўлады. Хоць, з другога боку, улада Украіны не перашкаджала развіццю расследаванняў адносна карупцыі і нават прыкладала высілкі, каб карупцыянеры, нават не маючы на сёння судовых рашэнняў і пакаранняў, ужо былі абмежаваныя ў сваіх правах і свабодах — пазбаўленнем грамадзянства, зняццем з кіраўнічых пасадаў і гэтак далей. Таму год быў даволі складаны, так можна сказаць.
— Якія дасягненні ЗСУ сталі галоўнымі?
— Украіна не страціла ніводнага абласнога цэнтра. Мы не страцілі ніводнай вобласці ў яе адміністрацыйных межах. Вядома, у гэтым годзе, на жаль, мы страцілі тэрыторый больш, чым у 2024-м, але пры гэтым маем справу з куды большай групоўкай расійскіх войскаў. На сённяшні дзень расійскія акупацыйныя войскі маюць колькасны паказчык каля 710 тысяч асабовага складу. Гэта каласальная колькасць сіл і сродкаў, сканцэнтраваных ва Украіне з боку расіян.
Варта звярнуць увагу, што, напрыклад, у 2024 годзе групоўка расійскіх войскаў фактычна на пачатак года складала каля 500 тысяч, а на канец 2024 года — каля 600 тысяч. То-бок мы кажам пра тое, што групоўка павялічана больш як на 100 тысяч у параўнанні з канцом 2024 года, і расіяне выкарыстоўвалі выключна колькасны фактар для працягвання вайны супраць Украіны. Гэта, бадай, на сёння самая вялікая армія ў еўрапейскай частцы нашага кантынента — расійская армія, сканцэнтраваная з мэтай вайны супраць адной краіны.
Унікальная сітуацыя ў гісторыі войнаў і канфліктаў менавіта з гледзішча прапорцый. І ў гэтай сувязі магу сказаць, што страты Украіны нават у 2025 годзе не самыя вялікія. Так, ёсць некаторыя непрыемныя моманты, напрыклад, Запарожскі напрамак, дзе ў расіян адбылося пашырэнне зоны кантролю, Сіверскі напрамак, але пры ўсім гэтым абарона трымаецца, і расійскія акупацыйныя войскі не захапілі ніводнага абласнога цэнтра, ніводнай вобласці цалкам у яе межах. Ну а захоп тэрыторый цягам года складзе прыкладна 4200–4300 квадратных кіламетраў — гэта вельмі нізкі паказнік пры такой канцэнтрацыі сіл і сродкаў супраць такой краіны, як Украіна. Лічу, што гэта вельмі важны аспект.
Украіна працягвае трымаць абарону. Але апрача гэтага мы дасягнулі цэлага шэрагу ўнікальных вынікаў. Напрыклад, правядзенне аперацыі супраць расійскай стратэгічнай авіяцыі, якая раней ніколі ў гісторыі не праводзілася. Аперацыя «Павуціна» 1 чэрвеня 2025 года, калі быў нанесены сакрушальны ўдар па расійскай ядзернай трыядзе. Дзясяткі баяздольных самалётаў з авіяцыйнай кампаненты расійскай ядзернай трыяды былі або знішчаныя, або пашкоджаныя. Гэта аперацыя гістарычнага маштабу, і Расія да яе была не гатовая зусім.
Таксама гэта працяг пашырэння магчымасцяў блакавання Чорнага мора, знішчэнне расійскага ценявога флоту. Мы выходзім на новы ўзровень кантролю ў Чорным моры. Наш дыстанцыйны кантроль прымусіў краіну, у якой быў паўнавартасны флот, перафарматаваць яго ў флатылію з-за страт, бегчы з Севастопаля у Новорасійск. Але ўжо і Новорасійск — небяспечнае месца для расійскага флоту-флатыліі.
Таксама гэта глыбокія ўдары па тылавой зоне Расійскай Федэрацыі. Мы пачынаем ціснуць на Расію непасрэдна ў яе тыле, знішчаючы нафтаперапрацоўчыя заводы, газатранспартную сістэму, аб'екты электра- і цеплазабеспячэння, вайсковыя аб'екты, аэрадромы, склады боепрыпасаў, прадпрыемствы вайскова-прамысловага комплексу і шэраг іншых аб'ектаў. То-бок мы займаемся глыбокімі ўдарамі па тылавой частцы Расіі. Маштабаванне гэтых удараў узмацняецца больш сістэмным ужываннем ракетнага ўзбраення украінскай вытворчасці.
Таму ў гэтым годзе я магу сказаць, што ў нас адбываюцца не толькі пэўныя дасягненні ў пытаннях абароны, але і сур'ёзныя поспехі ў пытаннях нанясення ўдараў у глыб самой Расійскай Федэрацыі.
— Чаго чакаць Украіне ў наступным годзе?
— Думаю, што ў наступным годзе Украіна захавае абаронную стратэгію, мы будзем утрымліваць пазіцыі выключна абарончага характару. Не бачу перспектыў контрнаступальных аперацый у 2026 годзе. Але бачу перспектыву істотнага маштабавання удараў па тэрыторыі Расійскай Федэрацыі, а таксама пашырэнне аперацый у акваторыі Чорнага мора, удары ў раёне Каспія па расійскіх аб'ектах і па Каспійскай флатыліі.
Акрамя таго, магчымыя аперацыі па-за межамі Украіны і акваторыі Чорнага мора, напрыклад, у Міжземным моры. Магчыма, мы нават пачуем пра пэўную аперацыю ў адным з акіянаў, праведзеную супраць расійскіх ваенных караблёў або прадстаўнікоў штодзённага танкернага нафтавага флоту. Таму гаворка ідзе перадусім пра маштабаванне знешніх аперацый. Для Украіны цяпер ключавым застаецца ўтрыманне абароны.
2026-ы — гэта год, які павінен стаць для Украіны годам знясілення расійскага чалавечага рэсурсу, каб Расія за кошт гэтага рэсурсу не магла не толькі наступаць, але і эфектыўна весці абаронныя дзеянні.
У якія-небудзь мірныя перамовы і «міры» я абсалютна не веру і не бачу сэнсу нават падымаць гэтае пытанне. Па адной простай прычыне — гэта не адпавядае рэчаіснасці, бо сама Расія не гатовая да міру і хоча працягваць вайну. Як можна гаварыць пра мір, калі адзін з бакоў хоча толькі вайны?
У гэтай сувязі дыпламатыя дарэчы толькі для дэманстрацыі таго, што Украіна — дэмакратычная краіна з цывілізаванай дыпламатыяй, гатовая абмяркоўваць і весці дыскусіі. А Расія — краіна няздагаварная. Асноўная задача Украіны ў 2026 годзе — цалкам пераканаць амерыканскі бок у тым, што Расія з'яўляецца няздагаварнай. Таму татальная дапамога Украіне — адзіны выхад з гэтай тупіковай сітуацыі. Схіліць Расію да якога-небудзь мірнага пагаднення можна толькі дыпламатыяй сілы, а не дыпламатыяй міру.