Зніклы ў Антарктыдзе робат вярнуўся праз дзевяць месяцаў
- 29.12.2025, 11:18
Атрыманыя апаратам дадзеныя ўстрывожылі навукоўцаў.
Антарктычны эксперымент аўстралійскіх навукоўцаў пайшоў не паводле плана, але ў выніку даследчыкі атрымалі ўнікальныя дадзеныя, якія прывялі каманду ў жах.
Аўстралійскае нацыянальнае навуковае агенцтва CSIRO правяло эксперымент у Антарктыдзе, які пайшоў не паводле плана. Каманда запусціла свабодна плывучага падводнага робата, які павінен быў збіраць дадзеныя пра ледавік Тоттэн. Аднак плынь аднесла яго ад пункта прызначэння — у выніку падводны апарат апынуўся ў цяжкадаступным антарктычным рэгіёне, піша BGR.
У ходзе даследавання навукоўцы выкарыстоўвалі плывучы зонд, абсталяваны датчыкамі салёнасці і тэмпературы, які павінен быў апускацца пад ваду і ўсплываць кожныя 10 дзён на паверхню для перадачы дадзеных на спадарожнікі. Адзначым, што падобныя падводныя апараты часта выкарыстоўваюцца навукоўцамі ў акіянаграфічных даследаваннях, а часам і для вымярэння ўплыву змянення клімату на воды і ледавікі.
У межах эксперыменту навукоўцы імкнуліся вывучыць ледавік Тоттэн, а таксама тое, як яго страта можа паўплываць на глабальны ўзровень акіяну. На жаль, падчас эксперыменту зонд збіўся з курсу і апынуўся пад лёдам ледавіка Дэнман — надзвычай цяжкадаступнае месца для назіранняў і збору дадзеных.
Каманда баялася, што зонд страчаны назаўсёды, але праз 9 месяцаў ён ізноў з'явіўся на паверхні. Яшчэ больш цікавымі аказаліся дадзеныя, якія ён перадаў: навукоўцы даведаліся больш пра ледавік Дэнман, а таксама пра тое, як змяненне клімату ўплывае на Антарктыду ў цэлым.
У ходзе эксперыменту робат перамяшчаўся пад ледавіком Дэнман і шэльфавым ледавіком Шэклтона. Нягледзячы на тое, што падводны апарат трапіў у пастку, ён працягваў выконваць свае задачы: вымяраць салёнасць і тэмпературу вады ад марскога дна да падставы шэльфавага ледавіка, пад якім ён знаходзіўся.
Аднак зонд не мог усплыць на паверхню для перадачы дадзеных спадарожнікам, таму для каманды апарат фактычна заставаўся страчаным у навігацыйным сэнсе. Кожны раз, калі зонд спрабаваў усплыць на паверхню, ён ударяўся аб шэльфавы ледавік — у выніку навукоўцы атрымалі дадзеныя вымярэнняў глыбіні шэльфавага ледавіка, якія раней былі недаступныя.
Пазней каманда змагла параўнаць дадзеныя пра глыбіню шэльфавага ледавіка з дадзенымі, атрыманымі са спадарожнікаў. На падставе гэтых дадзеных навукоўцы змаглі скласці карту шляху, па якім рухаўся буй, — прасцей кажучы, навукоўцы змаглі супаставіць кропкі ледавіка і дадзеныя пра салёнасць і тэмпературу. Усяго за ўвесь час місіі робат сабраў 195 профіляў дадзеных.
Атрыманыя дадзеныя паказалі, што шэльфаваму ледавіку Шэклтона пакуль не пагражае раставанне ад цёплай вады. Аднак пад ледавіком Дэнман знаходзіцца цёплая вада, якая выклікае яго раставанне. Больш за тое, дадзеныя сведчаць, што раставанне аднаго толькі гэтага ледавіка можа прывесці да павышэння ўзроўню мора на неверагодныя 1,5 метра.
Паводле слоў навукоўцаў, выяўленне гэтых зон рызыкі неверагодна важнае — лічыцца, што падчас місіі ўдалося выявіць кропку незвароту для некаторых відаў шкоды ад змянення клімату, а берагавыя лініі свету, здаецца, могуць апынуцца ў небяспецы пры любым са сцэнароў.