Навуковіца развянчала міф пра поўнае «саспяванне» галаўнога мозгу да 25 гадоў

• 29.12.2025, 2:59

Падрабязнасці.

«Саспяванне» галаўнога мозгу не толькі не заканчваецца да 25 гадоў, але і працягваецца да 30. Асабліва доўга фармуюцца лобныя долі, якія адказваюць за самакантроль, планаванне і прыняцце рашэнняў. Пра гэта выданню The Conversation распавяла нейрабіёлаг Манрэальскага ўніверсітэта Тэйлар Сноўдэн.

Ідэя «25 гадоў» узнікла на падставе ранніх даследаванняў канца 1990-х — пачатку 2000-х гадоў, калі навукоўцы з дапамогай нейравізуалізацыі вывучалі змены шэрага рэчыва ў дзяцей і падлеткаў.

«Тады паказалі, што ў падлеткавым узросце галаўны мозг праходзіць так званую «абрэзку» — пазбаўляецца лішніх нейронавых сувязяў і ўмацоўвае тыя, што выкарыстоўваюцца. Паколькі назіранні рэдка выходзілі за межы 20 гадоў, 25 гадоў умоўна пачалі лічыць фінальнай кропкай развіцця, хоць прамых доказаў гэтаму не было», – адзначае эксперт.

Сучасныя даныя паказваюць іншую карціну. Паводле слоў Сноўдэн, структурныя змены ў галаўным мозгу, асабліва ў лобных долях, якія адказваюць за планаванне, самакантроль і прыняцце рашэнняў, працягваюцца як мінімум да 30 гадоў.

«Вялікае даследаванне з удзелам больш як 4 200 чалавек выявіла, што перыяд з дзевяці да 32 гадоў з’яўляецца ключавым этапам перабудовы нейронавых сетак мозгу. У гэты час мозг балансуе паміж двума працэсамі: сегрэгацыяй і інтэграцыяй. Першы адказвае за фармаванне спецыялізаваных «кластараў» нейронавых сувязяў, другі — за стварэнне хуткіх і эфектыўных шляхоў паміж імі», – патлумачыла эксперт.

Такая архітэктура садзейнічае гнуткасці і складанасці мыслення, але стабілізуецца толькі на пачатку чацвёртага дзесяцігоддзя жыцця. Пасля гэтага мозг паступова пераходзіць да замацавання найбольш часта выкарыстоўваных шляхоў.

Навуковіца падкрэслівае, што адсутнасць «чароўнай мяжы» азначае не няспеласць, а высокую пластычнасць галаўнога мозгу ў маладым дарослым узросце. Фізічная актыўнасць, вывучэнне моў, інтэлектуальна складаныя заняткі і новыя навыкі могуць падтрымліваць гэты працэс, тады як хранічны стрэс яму перашкаджае. Паводле слоў Сноўдэн, галаўны мозг не «ўключаецца» ў 25 гадоў — ён фармуецца дзесяцігоддзямі, і чалавек сам актыўна ўдзельнічае ў гэтым працэсе.