Масква не «каменная»

• Андрэй Федарэнка
• 15.12.2025, 15:24

Калі эліты РФ захочуць спынення вайны.

Вайна не можа працягвацца, калі яе не ўхваляюць тыя, хто прымае рашэнні і атрымлівае з яе выгаду. Па маіх здагадках, большасць грамадства Расійскай Федэрацыі перастане падтрымліваць вайну ў студзені–лютым 2026 года. І пасля гэтага Путыну і яго асяроддзю давядзецца вырашаць — ісці супраць грамадскай думкі расіян або падпісваць перамір’е з Украінай, заканчваючы вайну.

Прагноз грунтуецца на здагадцы, што падтрымка працягнення баявых дзеянняў у Расіі з боку грамадства зменіцца ўстойлівым патрабаваннем міру тады, калі грамадская думка пераважна (больш за 50%) будзе выступаць за пачатак мірных перамоў, а не за працяг вайны.

Акрамя агульнага непрымання працягнення вайны, важнае таксама стаўленне расіян да падпісання кантрактаў на ўдзел у «спецаперацыі», гэта значыць ухваленне практычнага рашэння і далей весці вайну, а не гіпатэтычнага жадання працягваць баявыя дзеянні або пачаць мірныя перамовы.

У цэлым даследаванні дагэтуль дэманструюць высокі ўзровень падтрымкі вайны ў Расіі: на пытанне «Ці падтрымліваеце вы дзеянні Узброеных сіл Расіі?» больш за 70% рэспандэнтаў адказваюць станоўча («Левада-Цэнтр», кастрычнік 2025). Аднак гэта, хутчэй, агульнае пытанне, якое сведчыць не пра імкненне да міру або вайны, а пра лаяльнасць расіян да ўлады.

Больш паказальныя адказы адносна рэальнай падтрымкі вайны можна атрымаць з пытанняў пра мір і працяг баявых дзеянняў, а таксама пра адабрэнне або неадабрэнне падпісання кантракта на ўдзел у «спецаперацыі».

Аналіз дадзеных агульнарасійскіх апытанняў, праведзеных «Левада-Цэнтрам» у кастрычніку 2024 года і кастрычніку 2025 года, паказвае, што пералом у грамадскай думцы на карысць спынення канфлікту ўжо адбыўся і канчаткова замацуецца на пачатку 2026 года.

Перавага прыхільнікаў мірных перамоў над прыхільнікамі працягнення вайны

Настроі ў расійскім грамадстве адносна завяршэння канфлікту дэманстравалі выразны зрух у бок мірнага ўрэгулявання ўжо ў 2024 годзе, і гэтая тэндэнцыя ўзмацнялася да кастрычніка 2025 года (згодна з даследаваннямі «Левада-Цэнтра»).

2024: Доля апытаных, якія лічылі, што трэба пачаць мірныя перамовы, склала 55%.

Доля тых, хто лічыў, што трэба і далей весці баявыя дзеянні, — 36%.

Такім чынам, ужо ў кастрычніку 2024 года прыхільнікі мірных перамоў пераважалі над прыхільнікамі працягнення вайны.

2025: Доля рэспандэнтаў, якія выказваюць меркаванне пра неабходнасць пачаць мірныя перамовы, вырасла да 61%. Доля тых, хто лічыць, што трэба працягваць баявыя дзеянні, знізілася да 30%.

Чаму, нягледзячы на грамадскую думку, Крэмль дагэтуль працягвае вайну?

На гэтае пытанне ёсць лагічны адказ: каб адбыліся палітычныя рашэнні на карысць міру, патрэбна не толькі агульная думка расіян, але і меркаванне эліты — тых, хто прымае рэальныя рашэнні пра працяг вайны. І гэта не толькі Крэмль, але і шматлікія чыноўнікі, топ-менеджары і іншыя прадстаўнікі ўплывовых груп. Арыенцірам тут з’яўляецца пазіцыя жыхароў Масквы.

Масква — самы вялікі горад РФ (13 млн чалавек, амаль 10% насельніцтва Расіі) і адначасова цэнтр расійскай эліты, людзей, якія наўпрост або ўскосна ўплываюць на рашэнні пра працяг вайны або заключэнне міру.

І па стане на 2025 год Масква ўсё яшчэ выступае за працяг баявых дзеянняў:

54% — за працяг вайны,

42% — за мірныя перамовы.

Аднак Масква не «каменная»: за мінулы год падтрымка вайны там знізілася на 10%. Пры такой дынаміцы жыхары сталіцы ўжо вясной 2026 года часцей будуць падтрымліваць мірныя перамовы, чым працяг баявых дзеянняў.

Перавага неадабрэння падпісання кантракта на ўдзел у «СВА»

Другі крытэрый, які паказвае рэальную гатоўнасць грамадства падтрымліваць вайну, — гэта адабрэнне падпісання кантракта на ўдзел у «спецаперацыі». І тут сітуацыя падобная: у цэлым насельніцтва Расіі ўжо не ўхваляе (55%) падпісанне кантракта ў 2025 годзе, тады як доля тых, хто ўхваляе, складае 30%.

І зноў Маскве належыць асаблівая думка:

41% — ухваляюць падпісанне кантракта,

38% — не ўхваляюць.

Перавага прыхільнікаў у сталіцы нязначная. А з улікам гадавой дынамікі падзення падтрымкі кантрактаў (-9% за год), перавага непрымання падпісання кантракта ў Маскве, верагодна, з’явіцца ўжо ў студзені–лютым 2026 года.

Прагноз грамадскай падтрымкі вайны ў Расіі

Улічваючы названыя крытэрыі (перавагу прыхільнікаў мірных перамоў і перавагу непрымання кантрактаў), можна зрабіць выснову, што пераломны момант у грамадскай думцы Расіі ўжо наступіў у 2025 годзе.

Адзіная істотная апора падтрымкі вайны застаецца ў Маскве — або, дакладней, сярод расійскай эліты. Па маіх здагадках, меркаванне Масквы (то бок эліты) зменіцца цягам бліжэйшых трох месяцаў — вясной 2026 года, калі большасць ужо не будзе падтрымліваць падпісанне кантрактаў і працяг вайны.

І тады, незалежна ад уласных амбіцый, Путыну і яго асяроддзю давядзецца прымаць рашэнне: або ісці супраць грамадскай думкі Расіі, уключаючы эліту, і далей весці вайну, або ісці супраць асабістых амбіцый і згаджацца на перамір’е.

Андрэй Федарэнка, New Voice