Крэмль у паніцы

• Пятро Алешчук
• 10.12.2025, 20:20

Чаму замарожаныя актывы вырашаюць лёс вайны.

Намеснік старшыні Савета бяспекі РФ Дзмітрый Мядзведзеў зноў узяўся пужаць Еўропу «вайной». На гэты раз падставай для яго грознай тырады сталі нават не НАТА або выдуманыя «чырвоныя лініі», а грошы. Тыя самыя дзесяткі і сотні мільярдаў долараў, якія «Захад» замарозіў у адказ на агрэсію Расіі.

Мядзведзеў заявіў, што калі «абязумелы Еўрасаюз» адважыцца «украсьці расійскія актывы» і накіраваць іх на падтрымку Украіны (ідзецца пра новы рэпарацыйны крэдыт, які цяпер абмяркоўваецца ў ЕС), то Масква расцэніць гэта як casus belli, фактычную падставу для вайны з самімі еўрапейцамі.

Маўляў, свае грошы Крэмль тады верне «ў натуральнай форме». Шантаж ядзернай вайной праз фінансы — гэта новы ўзровень нават для Мядзведзева, даўно праславутага істэрычнымі пагрозамі ў адрас Захаду. Аднак сама гісторыя, вядома, паказальная, і пагрозы ад расійскага экс-прэзідэнта, натуральна, не выпадковыя.

Чаму ж расіяне так люта рэагуюць на тэму арыштаваных актываў?

Прычына простая. Перадача гэтых замарожаных сродкаў Украіне мае стратэгічнае значэнне для ходу вайны. Паводле розных ацэнак, агульная сума заблакаваных расійскіх грошай у свеце дасягае каля $300 мільярдаў. Гэта каласальны рэсурс, прыблізна 140% даваеннага ВУП Украіны і больш чым у чатыры разы перавышае яе гадавы абаронны бюджэт. Інакш кажучы, калі заўтра гэтыя сродкі насамрэч пачнуць працаваць на ўкраінскую армію, баланс сіл радыкальна зменіцца. Украіна атрымае фінансовае «другое дыханне». Гэтых грошай хопіць, каб бесперапынна працягваць барацьбу як мінімум яшчэ цэлы год, калі не больш.

Кіеў зможа даўжэй трымаць фронт, развіваць далёкасяжныя ўдары па Расіі, нарашчваць «санкцыі СБУ» з дапамогай як паветраных, так і марскіх беспілотнікаў (як у выпадку з нядаўняй атакай танкераў «ценявога флоту»). І дачакацца моманту, калі ў самой Расіі пачнецца сапраўдная эканамічная катастрофа з-за вайны і санкцый.

Больш за тое, Пуцін увойдзе ў гісторыю як першы агрэсар, якога фактычна прымусілі фінансаваць супраціў уласнаму ўварванню. Для Крамля гэта быў бы і ваенны, і геапалітычны ўдар. Украіна мацнее, нягледзячы на маштабную кампанію тэрору, а Расія губляе і рэсурсы, і імідж «звышдзяржавы».

Нядзіўна, што Масква хапаецца за любую магчымасць не дапусціць канфіскацыі сваіх актываў. Акрамя пагроз, Крэмль робіць стаўку на зацягванне часу і палітычныя манеўры. Еўрасаюз дагэтуль не вырашыў, як менавіта рэалізаваць перадачу актываў. Унутраныя спрэчкі і прамаруджванне толькі гуляюць на руку Пуціну.

Акрамя таго, Крэмль спрабуе разыграць замарожаныя мільярды і ў глабальнай палітыцы. Ён фактычна прапануе камандзе Дональда Трампа долю гэтых сродкаў у абмен на «мір» на расійскіх умовах. Нядаўна сталі вядомыя падрабязнасці так званага «плана Уіткофа» (28-пунктавога «мірнага пагаднення», складзенага ў Маскве для атачэння Трампа). У гэтым праекце з прыкладна $300 млрд расійскіх рэзерваў толькі $100 млрд перадаваліся б Украіне, ды і то пад жорсткім кантролем ЗША і з умовай, што палова прыбытку ад інвестыцый пойдзе Вашынгтону. Астатнія актывы меркавалася проста размарозіць і ўкласці ў сумесныя расійска-амерыканскія праекты. То бок Крамлю вярнулі б большую частку капіталаў пад выглядам «кампрамісу». Так Пуцін спадзяецца і вайну спыніць на сваіх умовах, і грошы ўратаваць. Яшчэ і задобрыць заходніх «сяброў», каб тыя праглынулі нажыўку.

Бітва за замарожаныя актывы ўжо стала ключавым фінансавым фронтам гэтай вайны. Калі Захад адважыцца перадаць расійскія мільярды Украіне, яе абаронцы атрымаюць рэсурс для працяглай барацьбы, а Крэмль атрымае сакрушальны эканамічны і ідэалагічны ўдар. Калі ж Маскве ўдасца запалохаць або падмануць ЕС і ЗША і захаваць гэтыя сродкі, вайна зацягнецца, а агрэсар захавае запас трываласці. Недарма Крэмль сыпле пагрозамі і пляце інтрыгі. Там разумеюць: ад гэтай «бітвы за мільярды» ў значнай ступені залежыць лёс расійска-ўкраінскай вайны.

Пятро Алешчук, доктар палітычных навук, прафесар КНУ імя Тараса Шаўчэнкі, спецыяльна для сайта Charter97.org