Паліграф, легенда і ўцёкі: як СБУ правяла дзёрзкую «Павуціну»
- 10.12.2025, 11:00
У WSJ раскрылі падрабязнасці.
СБУ правяла адну з самых складаных таемных аперацый у сучаснай гісторыі вайны — маштабную атаку дронамі на расійскія ваенныя аэрадромы, падчас якой былі знішчаныя або пашкоджаныя дзясяткі самалётаў. Падрабязнасці спецаперацыі «Павуціна» ўпершыню сталі вядомыя дзякуючы сведчанням удзельнікаў, піша The Wall Street Journal.
Усё пачалося з таго, што расійскі вадзіцель грузавіка ў паніцы патэлефанаваў лагісту Арцёму Цімафееву — украінцу, які жыў у РФ. Дах кабіны на кузаве яго грузавіка раптам з’ехаў, адкрыўшы схаваны груз. Мужчына крычаў у трубку:
«Пад дахам — дроны».
Цімафееў зрабіў выгляд, што нічога не ведае, але насамрэч менавіта ён быў ключавым звяном Службы бяспекі Украіны на тэрыторыі Расіі.
У Кіеве ў гэты момант нервова сачылі за развіццём сітуацыі: калі б вадзіцель падняў трывогу або камусьці расказаў пра знаходку, аперацыя магла б праваліцца. Для яго тэрмінова прыдумалі праўдападобную легенду — што гэта паляўнічыя кабіны з дронамі для адсочвання жывёл. Неўзабаве вадзіцель прыслаў фота: дах на месцы. Аперацыя працягнулася.
Як працавала «Павуціна»
СБУ стварыла складаную лагістычную сістэму для дастаўкі ў Расію сотняў дронаў і васьмі спецыяльных зборных кабін, замаскаваных пад домікі. Іх таемна перавозілі праз мяжу, карыстаючыся карупцыйнымі схемамі расійскіх мытнікаў. Дэталі збіралі ўжо на тэрыторыі РФ — гэтым займаліся Цімафееў і яго жонка.
Кабіны абсталявалі сонечнымі панэлямі і акумулятарамі, дроны — сістэмамі сувязі, што дазваляла кіраваць імі з Кіева. Толькі некалькі чалавек ведалі поўную карціну аперацыі.
Пяць грузавікоў у канцы мая адправіліся ў розныя накірункі па Расіі. 1 чэрвеня адтуль адначасова ўзляцелі больш за 100 дронаў і атакавалі чатыры расійскія аэрадромы. За гадзіну ўкраінскія аператары знішчылі або вывелі з ладу дзясяткі самалётаў. Паводле ацэнак СБУ — 41 самалёт быў падбіты або пашкоджаны, больш за дзясятак знішчаны.
Цімафеевы — сям’я, што стала цэнтрам аперацыі
Арцём і Кацярына Цімафеевы — украінцы, якія пераехалі ў РФ пасля эканамічнага крызісу 2014 года. Яны свабодна валодалі мовай і мелі расійскія пашпарты, што дапамагло ім пазбегнуць падазрэнняў. Перад пачаткам аперацыі іх завезлі ў Львоў і правяралі на паліграфе.
У Чалябінску Цімафееў стварыў лагістычную кампанію, наймаў кіроўцаў, абсталёўваў склад і непрыкметна кіраваў разгортваннем «Павуціны». Кіроўцы нават не здагадваліся, што перавозяць.
Уцёкі і наступствы
Пасля атакі расійскія ўлады абвясцілі Цімафеева ў вышук — але было позна. За некалькі дзён да аперацыі ён і Кацярына перасеклі мяжу з Казахстанам пад выглядам падарожжа, узяўшы толькі самае каштоўнае — уключна з шатландскім прамавухім катом і сабакам пароды шы-цу.