Археолагі выявілі новы від старажытнай рыбы
- 3.11.2025, 9:53
Яны выжывалі ў экстрэмальных умовах.
У Кітаі археолагі выявілі новы від старажытнай рыбы — Whiteia anniae, што належыць да групы цэлакантаў, піша New Voice.
Гэта знаходка, датаваная прыкладна 249 мільёнамі гадоў, істотна пашырае ўяўленні пра эвалюцыю цэлакантаў і іх распаўсюджанне ў перыяд ранняга трыяса. Вынікі даследавання апублікаваныя ў часопісе Scientific Reports.
Цэлаканты — гэта старажытныя лапапёравыя рыбы, якія лічацца аднымі з найбольш марфалагічна стабільных пазваночных. Іх эвалюцыйная гісторыя пачынаецца яшчэ з дэвонскага перыяду і ахоплівае сотні мільёнаў гадоў. У наш час існуюць толькі два віды — Latimeria chalumnae і Latimeria menadoensis, але выкапнёвыя прадстаўнікі, такія як Whiteia anniae, працягваюць адкрываць новыя старонкі ў гісторыі гэтай групы.
Новы від быў знойдзены ў марскіх адкладах ранняга трыяса ў раёне Маошанькоу, правінцыя Аньхой. Гэта найстарэйшы прадстаўнік роду Whiteia, выяўлены ў Азіі, і ён адыгрывае важную ролю ў разуменні таго, як цэлаканты распаўсюджваліся паміж кантынентамі. Знаходка таксама дапамагае запоўніць прагал паміж дробнымі відамі, вядомымі з Еўропы і Афрыкі, і буйнымі прадстаўнікамі, знойдзенымі ў Паўночнай Амерыцы.
Памеры Whiteia anniae складалі ад 41 да 46 сантыметраў, што значна больш за іншыя віды роду Whiteia, якія звычайна мелі даўжыню ад 11,5 да 27 сантыметраў. Гэта сведчыць пра большую разнастайнасць у памерах цэлакантаў, чым лічылася раней. Напрыклад, Whiteia giganteus, знойдзены ў Тэхасе, меў даўжыню больш за 100 сантыметраў. Такія даныя дазваляюць лепш зразумець, як змяняўся памер цела ў межах роду Whiteia у залежнасці ад асяроддзя існавання.
Цэлаканты прыцягваюць увагу навукоўцаў не толькі сваёй старажытнасцю, але і здольнасцю выжываць у экстрэмальных умовах. Яны перажылі чатыры глабальныя выміранні, у тым ліку пермска-трыясавае, якое знішчыла каля 90% відаў на Зямлі. Іх анатомія — у прыватнасці лопасцепадобныя плаўнікі і асаблівая дыхальная сістэма — робіць іх унікальнымі сярод рыб і важнымі для вывучэння пераходу ад воднага да наземнага жыцця.
Адкрыццё Whiteia anniae таксама пацвярджае, што форма цела цэлакантаў была больш разнастайнай, чым лічылі раней. Гэта супярэчыць уяўленню пра іх марфалагічную кансерватыўнасць. Геаграфічнае пашырэнне роду Whiteia ў Азіі сведчыць пра тое, што гэтыя рыбы былі распаўсюджаныя шырэй, чым мяркавалася, і маглі адаптоўвацца да розных экалагічных умоў.
Здольнасць цэлакантаў выжываць на працягу мільёнаў гадоў і пераадольваць глабальныя катастрофы застаецца адной з самых вялікіх загадкаў эвалюцыі. Навукоўцы мяркуюць, што іх выжыванне магло быць звязана з асаблівасцямі анатоміі і глыбокаводным ладам жыцця. Знаходка Whiteia anniae можа дапамагчы лепш зразумець, як гэтыя рыбы адаптаваліся да змяненняў навакольнага асяроддзя і чаму менавіта яны здолелі захавацца да нашых дзён.