Навукоўцаў здзівіла схаваная рэакцыя цела на музыку
- 26.11.2025, 13:00
Эфект узнікае без удзелу свядомасці.
Праслухоўванне музыкі выклікае ў чалавека не толькі жаданне прытупваць нагой або ківаць галавой. Міжнародная каманда навукоўцаў высветліла: нават міжвольныя рухі — такія, як мірганне — сінхранізуюцца з рытмам музычнага твора. Гэты эфект узнікае без удзелу свядомасці і сведчыць пра прамую сувязь паміж слыхавой сістэмай і маторнымі зонамі мозгу, якія кіруюць рухамі вачэй. Праца апублікаваная ў часопісе PLOS Biology.
Слыхава-маторная сінхранізацыя лічыцца адной з ключавых асаблівасцяў чалавека і практычна не сустракаецца ў іншых відаў. Аднак дагэтуль гаворка ішла пра наўмысныя рухі — напрыклад, калі чалавек падладжвае крок пад рытм песні. Даследнікі з Кітайскай акадэміі навук, Універсітэта Кітайскай акадэміі навук і Кітайскага ўніверсітэта Ганконга вырашылі высветліць, ці распаўсюджваецца гэты механізм на аўтаматычныя рэакцыі.
У серыі эксперыментаў удзельнікам прапаноўвалі слухаць хоралы Баха. Людзі проста сядзелі перад пустым экранам, а высокадакладныя камеры фіксавалі мірганні, паралельна вялі запіс ЭЭГ. Аналіз паказаў, што мірганні супадалі з долямі, пры гэтым сінхранізацыя назіралася ў ўсіх удзельнікаў — нават у тых, каму музыка не падабалася. Электраэнцэфалаграма пацвердзіла, што мозг загадзя прадказваў момант наступнага міргання і «падладжваў» яго пад рытм.
Асобныя МРТ-сканы выявілі анатамічную аснову гэтага з’явішча: ступень сінхранізацыі залежала ад асаблівасцяў будовы верхняга падоўжнага пучка, які злучае слыхавую кару з зонамі планавання рухаў. У ўдзельнікаў, у якіх гэтая сувязь была развіта мацней, мірганні дакладней траплялі ў рытм.
Аднак сінхранізацыя цалкам знікала, калі ўвагу пераключалі на візуальную задачу. Гэта пацвярджае, што рэакцыя не з’яўляецца простым рэфлексам: мозг павінен надаваць увагу аўдыёпатоку, каб узнікла сувязь паміж рытмам і рухамі вачэй.
Паводле слоў аўтара працы І Ду, мірганні могуць стаць новым інструментам для ацэнкі рытмічнага ўспрымання, бо гэта міжвольная рэакцыя, якую лёгка рэгістраваць без складанага абсталявання. Такі падыход у перспектыве можа дапамагчы ў ранняй дыягностыцы парушэнняў, звязаных з апрацоўкай рытму, напрыклад пры дыслексіі або хваробе Паркінсана.