Вучоныя: Пад лёдам найменшых спадарожнікаў Сонечнай сістэмы могуць хавацца кіпячыя акіяны

• 25.11.2025, 18:20

Апублікавана новае даследаванне.

Чатыры велізарныя планеты ў вонкавай частцы Сонечнай сістэмы — Юпітэр, Сатурн, Уран і Нептун — разам маюць некалькі сотняў натуральных спадарожнікаў. Большасць з гэтых спадарожнікаў пакрытая лёдам. Вядома, што некаторыя з іх, напрыклад, Энцэлад, спадарожнік Сатурна, маюць падземныя акіяны з вадкай вады.

Там можа існаваць пазаземнае жыццё. Аўтары новага даследавання, апублікаванага ў часопісе Nature Astronomy, высветлілі, што можа адбывацца пад ледзяной паверхняй спадарожнікаў планет, піша Phys.

Ад утварэння гор да ўзнікнення землятрусаў геалогія паверхні Зямлі абумоўленая рухам і плаўленнем горных парод у нетрах нашай планеты. На ледзяных спадарожніках іншых планет Сонечнай сістэмы геалогія паверхні вызначаецца дзеяннем вады і лёду.

Гэтыя светы награваюцца прыліўнымі сіламі іх роднай планеты, што прыводзіць да перыядаў як мацнейшага, так і слабейшага нагрэву. Мацуцейшы нагрэў можа растапіць ледзяны пласт, у іншым выпадку лёд, наадварот, становіцца таўсцейшым.

Навукоўцы высветлілі, што адбываецца, калі ледзяная абалонка спадарожніка іншай планеты становіцца таўсцейшай. Высветлілася, што, паколькі аб’ём лёду большы за аб’ём вадкай вады, замярзанне будзе аказваць ціск на ледзяную абалонку, што можа прывесці да з’яўлення расколін і разломаў на паверхні ледзяного свету.

Але што адбываецца, калі ледзяная абалонка растае знізу? Навукоўцы прыйшлі да высновы, што гэта можа прывесці да кіпення падземнага акіяна.

Гэта адбываецца таму, што па меры таго, як лёд растае, ператвараючыся ў менш шчыльную вадкую ваду, ціск падае. Разлікі навукоўцаў паказалі, што, прынамсі, на найменшых ледзяных спадарожніках планет, такіх як Мімас (спадарожнік Сатурна) або Міранда (спадарожнік Урана), ціск можа знізіцца настолькі моцна, што настане фаза, калі адначасова могуць існаваць лёд, вадкая вада і вадзяны пар.

На фатаграфіях Міранды добра бачны горныя хрыбты. Кіпенне падземнага акіяна можа растлумачыць, як з’явіліся гэтыя горы. Мімас пакрыты вялікай колькасцю кратэраў, уключаючы вельмі вялікі кратэр, дзякуючы якому спадарожнік атрымаў мянушку «Зорка смерці» з-за падабенства з касмічнай станцыяй з фільма «Зорныя войны».

Навукоўцы лічаць, што Мімас мёртвы ў геалагічным плане, але даныя сведчаць пра наяўнасць падземнага акіяна. Паколькі ледзяная абалонка Мімаса, як чакаецца, не разбурыцца ў выніку таяння, наяўнасць акіяна можна звязаць з геалагічна мёртвай паверхняй.

Таксама, як геалогія Зямлі дапамагае зразумець, чаму наша планета выглядае менавіта так пасля мільярдаў гадоў зменаў, разуменне геалагічных працэсаў на спадарожніках іншых планет Сонечнай сістэмы дапамагае зразумець, чаму яны маюць тыя ці іншыя асаблівасці, кажуць навукоўцы.