З’явіліся новыя падрабязнасці знікнення Максіма Зеньковіча
- 21.11.2025, 16:58
Як хлопчык трапіў на балота?
Тыдзень таму знайшлі цела 14‑гадовага Максіма Зеньковіча, які знік у Бярэзінскім раёне. Хлопчыка шукалі шэсць дзён, але, на жаль, выратаваць яго не ўдалося. Пошукавая аперацыя аб’яднала тысячы беларусаў, але пасля няўдалага завяршэння выклікала гарачыя спрэчкі ў інтэрнэт-карыстальнікаў. У сацсетках людзі задаваліся пытаннямі, чаму не адразу быў падняты ў неба верталёт і як атрымалася, што дзіця шукалі ў лесе, а знайшлі ў балотнай мясцовасці ў некалькіх кіламетрах ад дома?
Onliner.by удалося пагаварыць з начальнікам крымінальнай міліцыі УУС Мінаблвыканкама Сяргеем Якубелем.
Для пачатку адновім храналогію першага дня пасля знікнення хлопчыка.
Максім Зеньковіч знік 8 лістапада ў вёсцы Карбоўскае. Маці разам з бацькам сужыцеля паехала на пошту па пенсію, а хлопчык тым часам катаўся побач з домам на веласіпедзе. Як распавялі ў МУС, родзічы вярнуліся дадому ў 10:15. У першыя гадзіны яны шукалі хлопчыка самастойна і ў 13:00 патэлефанавалі ў міліцыю, зразумеўшы, што самі не змогуць яго знайсці. Нарад прыехаў праз 10—15 хвілін, штаб быў створаны на працягу паўгадзіны. Супрацоўнікам праваахоўных органаў паведамілі, што дзіця, хутчэй за ўсё, паехаў у бок вёскі Нестэраўка.
«Тэхнічных сродкаў, якія прымянялі для пошуку з паветра, было дастаткова»
— Першая нагрузка па вышуку дзіцяці лягла на супрацоўнікаў органаў унутраных спраў. Нам паступіла заява, мы звязаліся з МНС. Крыху пазней пра тое, што здарылася, даведаліся ў пошукава-выратавальным атрадзе «Анёл», і неўзабаве ў вёску Карбоўскае пачалі прыбываць валанцёры і старшыя пошукавага атрада, — кажа Сяргей Якубель. — Але, паўтаруся, першымі ўдзельнікамі пошукавай аперацыі сталі супрацоўнікі МУС. Першапачаткова — Бярэзінскага РАУС, практычна адразу на месца выбылі атрад міліцыі асаблівага прызначэння, супрацоўнікі УУС, вайскоўцы ВЧ 3310. У дапамогу нам вызначылі мясцовых жыхароў, ляснікоў, якія добра ведалі мясцовасць, і пачалася адпрацоўка ляснога масіву.
Спецтэхніка пад’ехала яшчэ засвятло і пачала працаваць праз некалькі гадзін пасля заявы. Гэта датычыць і квадракоптараў.
Першы дзень мы праводзілі пошукавую аперацыю менавіта такімі сіламі. У тую ноч тэрыторыю адпрацоўвалі каля 300 чалавек: з іх МУС прадстаўлялі 130 чалавек, каля 70 — супрацоўнікі МНС, астатнія — валанцёры, якія паспелі да гэтага часу прыехаць. Веласіпед у рацэ шукалі з дапамогай пошукавага магніта. У начны час правяралі масіў непасрэдна каля вёскі. Ліхтары ў цемры свяцілі на адлегласці да кіламетра. Здалёк было бачна, як людзі ходзяць і шукаюць дзіця.
Паралельна сярод супрацоўнікаў МУС стварылі групы, што адпрацоўвалі бліжэйшыя вёскі. Да іх далучаліся ляснікі і ратавальнікі. Яны абследавалі пакінутыя будынкі, калодзежы, размаўлялі з мясцовымі жыхарамі і дачнікамі, што прыехалі на выходныя. Акрамя таго, праглядаліся чатыры бліжэйшыя камеры відэаназірання, усталяваныя ў раёне вёсак. Асобна працавала група, якая займалася адпрацоўкай іншых версій. Сярод іх — крымінальнае знікненне, ДТЗ і гэтак далей. Сляды, якія знаходзілі падчас пошукавай аперацыі, адпрацоўвала зводная група МУС і МНС. Да гэтага таксама прыцягвалі валанцёраў і ляснікоў.
Месцы моцнай забалочанасці, дзе ў наступстве было выяўлена цела дзіцяці, па квадратах абследаваліся з дапамогай квадракоптараў МНС, міліцыі, спецпадраздзялення «Алмаз».
На другі-трэці дзень было прынята рашэнне пра магчымасць выкарыстання верталёта. Але яшчэ раз паўтаруся: тэхнікі, якая ажыццяўляла пошук з паветра, было дастаткова. І палёты ні ў дзённы, ні ў начны час фактычна ні на хвіліну не спыняліся.
«Знайсці дзіця ў забалочаным месцы было няпроста»
— Вельмі цяжкадаступным участкам для пешай адпрацоўкі былі тарфянікі. У выніку супрацоўнікі Бярэзінскага РАУС, якія выраслі ў тым раёне, выкарыстоўваючы сваю лодку, адправіліся адпрацоўваць разлівы — шукаць сляды дзіцяці ў найбольш забалочанай мясцовасці. І на пяты дзень пошуку яны выявілі там адбітак пратэктара. Яго фота перададзiлi ў штаб, і эксперты-трасолагі пасля вывучэння выявы прыйшлі да высновы, што ён можа адпавядаць пратэктару абутку дзіцяці. Тады мы значна звузілі кола пошуку, і атрад, накіраваны ў гэты раён, выявіў веласіпед. Ён знаходзіўся на мяжы лесу і поля, таму яго першапачаткова і не заўважылі з дапамогай квадракоптара. Пасля выяўлення веласіпеда мы пачалі рухацца па вектарах, паднялі ў паветра верталёт.
Як высветлілася, выявіць цела падлетка з яго дапамогай аказалася няпроста. І знайсці яго атрымалася, на мой погляд, дзякуючы таму, што верталёт завісаў над пэўнымі ўчасткамі мясцовасці і разганяў ачароты. Начальнік Бярэзінскага РАУС Вадзім Канапацкі толькі з дапамогай бінокля ў балоце, бліжэй да берага, убачыў цела дзіцяці. Сесці верталёту не было дзе. З дапамогай вадалазнага абсталявання да гэтага месца дабраліся супрацоўнікі МНС, і ўжо па пракладзеным маршруце туды прыбылі ўдзельнікі аператыўна-следчай групы. Цела было ідэнтыфікавана.
Паводле папярэдняй інфармацыі, смерць наступіла за тры суткі і раней да выяўлення цела (то бок у першыя дні пасля знікнення).
— Што ўяўляе сабой месца, дзе знайшлі цела дзіцяці?
— Гэта тарфяныя распрацоўкі, там вельмі топкія месцы: вязкая зямля, прытапленая трава. У гэтых месцах складана вызначыць, дзе вада, а дзе суша. Пад’ехаць да самога месца мы проста не змаглі. Ратавальнік, які выявіў Максіма, падыходзячы да нас, двойчы праваліўся па грудзі ў балота. Мы спыніліся на адлегласці 15—20 метраў. Калі я сышоў з квадрацыкла, мая нага была ў вадзе да ўзроўню берца.
— Раней ад пошукавікаў была інфармацыя, што месца, дзе знайшлі Максіма, не правяралася. Чаму?
— Паўтаруся, пешыя групы дабрацца да месца выяўлення цела не змаглі б, патрэбныя пэўныя навыкі і спецабсталяванне. Мы спрабавалі падысці да месца, дзе след знайшлі супрацоўнікі Бярэзінскага РАУС, з іншага боку, але не атрымалася. Аднак гэты раён абследаваўся з дапамогай квадракоптараў.
— Ці ёсць верагоднасць, што квадракоптар пралятаў месца, дзе знайшлі цела, але яго не заўважылі?
— З улікам таго, што цела знаходзілася каля берага, да якога прымыкалі высокія ачароты, а хлопчык быў у куртцы балотна-зялёнага колеру і цёмнай шапцы, ёсць верагоднасць, што праз квадракоптар яго маглі проста не ўбачыць. Цеплавізар таксама мог яго не адрозніць.
— На ваш погляд, як ён мог апынуцца ў забалочаным месцы? Заблукаў?
— Думаю, так. Мяркую, што першапачаткова ён заблукаў, потым нечага спалохаўся (у раёне, дзе яго знайшлі, зямля разрытая дзікімі жывёламі), далей пайшоў навугад і, на жаль, трапіў у цяжкапраходную мясцовасць. У першыя дні па дарогах рухалася машына МНС, з якой у мегафон да Максіма звярталася яго маці. Гэта было вельмі гучна. І я меркую, калі б ён быў жывы, ён бы нас пачуў. Але складана сказаць, як бы ён адрэагаваў, улічваючы яго асаблівасці.
— Чаму версія з лясным масівам, а не поле, балота была прыярытэтнай у першыя дні?
— Таму што зыходная інфармацыя была наступная: Максім накіраваўся ў бок Нестэраўкі, а вакол яе ляжыць лясны масіў. Астатнія версіі адпрацоўвалі паралельна з другога дня пошуку.
— Раней пісалі, што 10 лістапада быў знойдзены меркаваны след хлопчыка каля вёскі Нестэраўка. Чаму гэтае месца не адпрацоўвалі адразу?
— Той след быў знойдзены не каля Нестэраўкі, а на адлегласці ў 2,5 кіламетра ад вёскі Галынка. Я не гатовы сцвярджаць, што след належаў Максіму. Гэта не пацверджана. Але ён прыцягнуў увагу, паколькі быў візуальна падобны на пратэктар падэшвы бота, а побач з ім быў след ад веласіпеда. Мы яго адпрацавалі і, больш за тое, абследавалі поле побач квадракоптарам і запускалі пошукавую сабаку. Але гэты след быў знойдзены прыкладна ў 4,5—5 км ад месца, дзе выявілі труп. Гэта зусім іншы лясны масіў з пункту гледжання адпрацоўкі.
— Ці знаходзілі яшчэ нейкія сляды Максіма падчас пошуку?
— У цэлым было знойдзена вельмі шмат слядоў. Але яны наўрад ці належалі дзіцяці. Пры гэтым мы выявілі каля 10—15 слядоў, якія прыцягнулі ўвагу пошукавых груп. Гэта сляды ад веласіпедаў, падобныя пратэктары падэшваў ботаў і гэтак далей. З-за гэтага мы перанакіроўвалі асабісты склад і валанцёраў у тое ці іншае месца, каб іх адпрацоўваць.
— Ці быў у хлопчыка мабільны тэлефон?
— Ён карыстаўся ім толькі ў Мінску, у кватэры, і сім-карты ў ім не было. Справа ў тым, што ў хлопчыка былі і асаблівасці развіцця маўлення.
— Улічваючы, што пошук выклікаў шырокі грамадскі рэзананс, наколькі зладжанай была праца? Ці былі, на ваш погляд, недахопы?
— Зразумела, што ўсе, хто прыязджаў на пошукавую аперацыю, былі аб’яднаны адной мэтай. І, безумоўна, вельмі складана кіраваць такой колькасцю пошукавых груп. Разам з тым хапала спецыяльнага трэкінгавага абсталявання, вопытных пошукавікаў і міліцыянераў, ляснікоў, якія выраслі ў гэтым раёне і добра ведалі масіў. Пасля адпраўкі першых груп на вышук адразу ж трэба было фарміраваць новыя, шукаць старшых, пазначаць квадраты, вызначаць напрамкі. І вось тут, магчыма, узнікала лёгкая сумятня. Але праца саміх груп была дакладнай, без асаблівых праблем.
Падчас пошуку я ўбачыў, як да чужога гора нераўнадушныя нашы грамадзяне. Усе, хто мог [і прыбыў на месца пошукаў], ішлі шукаць Максіма. І гэта былі не толькі пастаянныя ўдзельнікі пошукава-выратавальнага атрада «Анёл», але і звычайныя людзі. Хтосьці ішоў шукаць у лес, а хто не мог, забяспечвалі ўдзельнікаў гарачым харчаваннем, дапамагалі ў вырашэнні іншых пытанняў. Вялікі ўнёсак у арганізацыю зрабіла адміністрацыя раёна, мабільныя аператары, якія падключылі дадатковыя вежы, і, як я ўжо казаў, лясгас. Не было ні аднаго службовага чалавека, які застаўся б у баку. І, карыстаючыся магчымасцю, я хацеў бы выказаць падзяку ўсім, хто ўдзельнічаў у пошуках Максіма Зеньковіча. Зразумела, асноўная ноша лягла на МУС і МНС, але дапамога ўсіх аказалася сапраўды адчувальнай.