Першыя стрэлы ў «ценявой вайне» ўжо зробленыя

• 19.11.2025, 18:28

Еўропе трэба дзейнічаць хутка.

Еўрапейскі саюз узмацняе абарону ад гібрыдных атак з боку Расіі і яе праксі, аднак эксперты папярэджваюць, што без больш глыбокай каардынацыі на ўзроўні ўсяго кантынента Еўропа застаецца ўразлівай. Мэта такіх атак — падарваць давер да інстытуцый, праверыць устойлівасць інфраструктуры і дэстабілізаваць грамадства, піша CEPA (пераклад — сайт Charter97.org).

Маштаб інцыдэнтаў расце: ад хакерскай атакі на Millenium Bank у Партугаліі ў 2022 годзе да пашкоджанняў падводных кабеляў у Балтыйскім моры і разбуральнай кібератакі на Jaguar Land Rover у Вялікабрытаніі.

Кіберабяспека застаецца найбольш прапрацаванай вобласцю — стандарты NIS2 і развіццё агенцтва ENISA дапамагаюць рэагаваць на пагрозы. Аднак нацыянальны суверэнітэт дзяржаў-чальцоў нярэдка ўскладняе аператыўныя дзеянні на ўзроўні ЕС.

Сабатаж стаў часткай паўсядзённай рэчаіснасці. Нягледзячы на наяўнасць Дырэктывы аб абароне крытычна важных аб’ектаў, многія краіны яе цалкам не імплементавалі. Стварэнне агульнаеўрапейскай сеткі супрацьдзеяння сабатажу, рэкамендаванай «Дакладам Нііністэ», так і не рэалізавана.

Кагнітыўная вайна і ўмяшанне ў выбары рэгулююцца праз палітыку барацьбы з замежнымі інфармацыйнымі маніпуляцыямі. Аднак механізм рэагавання занадта павольны і залежыць ад палітычных рашэнняў. Новы праект — «Еўрапейскі шчыт дэмакратыі» — павінен узмацніць аналіз і ранняе папярэджанне, але яго мандат абмежаваны толькі інфармацыйнай сферай.

Эксперты падкрэсліваюць: атакі на інфраструктуру і інфармацыйныя аперацыі часта адбываюцца адначасова, у той час як еўрапейскія структуры рэагуюць разрознена. Недахоп даверу паміж краінамі і нежаданне дзяліцца паўнамоцтвамі пагаршаюць сітуацыю.

Назіральнікі заклікаюць да стварэння больш інтэграванай сістэмы бяспекі, уключаючы абмен данымі і каардынацыю паміж групамі краін ЕС і партнёрамі накшталт Вялікабрытаніі і Нарвегіі.