«Мы былі ў шоку»: як жыве самая вялікая камуналка Мінска
- 19.11.2025, 14:09
У гэтай незвычайнай кватэры ўжываюцца шэсць сем’яў.
Агульныя ў іх не толькі кухня і санвузел, але і праблемы: людзі гадамі умольваюць улады рассяліць іх у нармальныя ўмовы. Дом на Калектарнай, 32 толькі звонку здаецца звычайнай пяціпавярхоўкай. Насамрэч апошні пад’езд — адна вялікая, на ўсе пяць паверхаў, камуналка, у якой жывуць шэсць сем’яў.
Доўгія гады гэты пад’езд нібыта ўвогуле не існаваў: не значыўся ў БТІ, на яго не звярталі ўвагі гарадскія ўлады. Людзі так гадамі жылі, самі вырашалі свае бытавыя праблемы. А потым захацелі прыватызаваць жыллё.
У гэтай гісторыі — гады перапіскі і судоў, аднатыпных адказаў і супярэчнасцяў.
Tochka.by паразмаўляла з жыхарамі сталічнай камуналкі і даведалася, як людзі 30 гадоў жывуць у доме, які «не прызначаны для доўгатэрміновага пражывання».
Адной сям’ёй у камуналцы
Яшчэ пры СССР буйны праектны інстытут пабудаваў для сваіх работнікаў дом у цэнтры сталіцы. Цэлы пад’езд на Калектарнай, 32 арандавалі пад інтэрнат: далі жыллё спачатку прыезджым работнікам, а потым і астатнім.
Усяго 14 сем’яў атрымалі хоць і сціплыя, але жаданыя квадратныя метры. З важнай агаворкай: адпрацуеце 10 гадоў — можна будзе прыватызаваць.
Кожны паверх спраектаваны проста: доўгі калідор, па абодва бакі пакоі-кватэры. Агульная кухня, два туалеты, адна ванная.
Сцэрэтыпных жахаў пра камуналку не было: жылі ўсе свае, адзін аднаго ведалі, разам працавалі, разам на бульбу ездзілі, па-суседску дапамагалі і нават дзверы ніколі не зачынялі.
З цягам часу хтосьці купіў кватэру, хтосьці памёр, хтосьці з’ехаў. У выніку засталося ўсяго шэсць сем’яў.
«Лічылася, што гэта інтэрнат. Мы атрымалі пакоі ў дрэнным стане, але не бяда: кожны сваімі сіламі зрабіў рамонт. Неяк жылі. Праблемы пачаліся ў 2001 годзе, калі інстытут скасаваў дагавор арэнды і перадаў пад’езд на баланс горада», — пачынае сваю гісторыю Людміла Карплюк.
Тады кватэры перадалі жыхарам па дагаворах найму. Менавіта кватэры — так было прапісана ва ўсіх дакументах і пашпартах.
Праз пару гадоў суседзі вырашылі паспрабаваць удачу і падацца на прыватызацыю. Усе 13 сем’яў, што пражывалі на той момант, атрымалі адмову.
Прычына — умовы ў камуналцы не адпавядаюць усталяваным для пастаяннага пражывання патрабаванням, што прад’яўляюцца да жылых памяшканняў. Праблемай стала агульная кухня.
Неіснуючы пад’езд
Такія адказы будуць прыходзіць гадамі з розных інстанцый. У 2008‑м адміністрацыя Маскоўскага раёна прызнае пад’езд інтэрнатам. І адразу падае ў суд — скасаваць дамовы найму з усімі жыхарамі і выселіць іх.
«На шчасце, суд адмовіў. Двойчы. І далей з 2009 па 2017 гады мы атрымлівалі аднатыпныя адказы: умовы пражывання не адпавядаюць нормам, і без рэканструкцыі змяніць статус жылля нельга», — адзначае Людміла.
Дарэчы, у гэты прамежак часу людзі даведаліся, што іх пад’езд увогуле не зарэгістраваны ў Мінску. У адным з лістоў прыйшоў адказ: ніякіх звестак у БТІ пра іх жылыя памяшканні няма. Цэлага пад’езда нібыта не існавала, і так было да мінулага года.
«Нам увесь час казалі, што мы — інтэрнат. І таму не можам разлічваць на прыватызацыю. Апошнюю адмову атрымалі ў 2016 годзе. Усё па той жа прычыне — інтэрнат, нельга. Але ёсць важны нюанс», — паказвае дакументы гаспадыня трох пакояў у камуналцы.
Яшчэ ў 2013 годзе было прынята пастанова Савміна №269, у якой сказана, што ў жылым доме не дапускаецца наяўнасць інтэрнатаў. Нягледзячы на гэта, наступныя 10 гадоў усе інстанцыі настойвалі на гэтым статусе пад’езда, што і перашкодзіла прыватызацыі.
У 2023 годзе ўсё рэзка змянілася. «Непрыдатныя для доўгатэрміновага пражывання» памяшканні раптам сталі для гэтага прыдатнымі. І ўся камуналка ператварылася ў арэнднае жыллё.
«Сказалі — у сувязі са зменамі ў заканадаўстве. Але гэтым зменам было ўжо 10 гадоў, і нікога гэта не бянтэжыла, бо інтэрнат прыватызаваць нельга — зручна», — кажуць суседзі па камуналцы.
Вялізныя сумы за запушчаныя пакоі
Але змяніўся не толькі статус жылля. Цяпер паводле новых дагавораў жыхары павінны былі ўносіць арэндную плату. Цэнтр горада — самы высокі каэфіцыент. Жыроўкі пацяжэлі, да камунальных рахункаў дабавілася яшчэ Br600—1000 у залежнасці ад арандаваных квадратных метраў.
«Мы былі ў шоку. Год дамагаліся зніжэння. Бо паглядзіце, якія ў нас умовы! Важны ж не толькі цэнтр горада, але і агульны стан дома. Знізілі — і на тым дзякуй», — кажа Людміла.
Ёсць яшчэ адзін важны момант, які, як лічаць жыхары, паўплываў на змяненне статусу пад’езда. Гэта памылка мясцовага ЖРЭО і велізарная запазычанасць па камуналцы: раптам высветлілася, што ў пад’ездзе па некалькіх кватэрах ёсць недаплата за паслугі на Br20 тыс.
«Людзі паміралі, з’язджалі, здавалі ключы. У пакоі нікога не засялялі. А камунальная плата працягвала налічвацца. Быў у нас сусед, гадоў 15 як памёр, а плацяжы камусьці выстаўлялі», — распавядае Людміла.
«І самае галоўнае — нас здымуць з чаргі на жыллё, бо мы нібыта палепшылі свае ўмовы. Але ў нашым выпадку ўсё наадварот: мы назаўсёды застанемся на агульнай кухні. 30 гадоў жывём у гэтых кватэрах, у больш чым сціплых умовах — агульны душ, туалет, кухня, старое жыллё. Для нас такая арэнда — гэта фактычна высяленне па заканчэнні тэрміну дамовы», — уздыхаюць людзі.
Раней жыхароў гадамі палохалі высяленнем. Цяпер — просяць сказаць дзякуй, што ім не ўстанавілі павышальныя каэфіцыенты за арэнду. Маўляў, сядзіце і памалківайце.
А цяпер у вольныя пакоі хочуць засяляць людзей. У планах — работнікі ЖРЭО. Суседзі, што 30 гадоў жылі як адна вялікая сям’я, гэтага вельмі моцна баяцца.
Пусціць новых жыхароў хочуць не толькі ў вольныя памяшканні, але і ў тыя, што гадамі служылі людзям сушылкамі і кладовкамі. Маўляў, не пакладзена: жылое памяшканне павінна выкарыстоўвацца па прызначэнні.
хто пойдзе жыць у такія ўмовы? Тут будзе прытон, як ва многіх камуналках. У нас і так месцаў агульнага карыстання не хапае — пліт, унітазаў, месцаў для пральных машын. Што ж з гэтага атрымаецца?» — задаюцца пытаннем суседзі.
Недароблены капрамонт
Асобна жыхары распавядаюць пра капітальны рамонт у 2016-м. Доўга чакалі, а зрабілі яго абы-як. Прыбралі газавыя пліты (у інтэрнатах — не пакладзена), усталявалі адразу дзевяць званкоў — па адным на кожны пакой — усім жыхарам.
«У пакоях рамонт наогул не рабілі, хоць у каштарыс яго закладалі. У нас шмат пытанняў да таго, што павінна было быць зроблена, і да таго, што мы атрымалі насамрэч», — кажуць суседзі.
Можна сказаць, што ўсім адказным за гэтае пытанне спецыялістам моцна не падфарціла: жыхары пад’езда — самі праектанты і інжынеры. На кожным паверсе ёсць спецыяліст у сваёй сферы — ад электрыкі да водазабеспячэння. Такім «нязручным» жыхарам вельмі складана падаць, скажам так, скажоную інфармацыю.
Мурату — 63. Ён адзіны жыхар на другім паверсе. Прапісаны тут 28 гадоў. Цяпер рэдка бывае ў сваіх двух невялікіх пакойчыках — жыць немагчыма.
За сценкай спальні ў Мурата — душавая. А на сцяне — велізарная чорная пляма цвілі. Сырасць проста неверагодная.
«Паміж мной і душам усяго адна цагліна. Ніякай гідраізаляцыі. Калі летась я атрымаў дагавор на арэнднае жыллё, дзе прапісана, што ў мяне ўсё добра, вырашыў, што так гэта не пакіну», — распавядае Мурат, паказваючы першую новую жыроўку на Br963.
Бывала, яму нават даводзілася даплочваць суседу, каб той не хадзіў у душ, а наведваў лазню — каб сцяна хоць як-небудзь падсохла.
«Правёў абследаванні за свае грошы, усё зафіксаваў. Усё, што ў мяне ў пакоі, так ці інакш ёсць на кожным паверсе», — кажа Мурат.
Зараз мужчына ў працэсе судоў. Ён спрабуе даказаць, што капітальны рамонт, мякка кажучы, недаробілі. То бок фактычна не зрабілі ўсяго таго, што было закладзена ў каштарысах.
Не паставілі дзверы, не замянілі выбітыя і забітыя фанерай вокны, нават адзін унітаз доўгі час не стаяў на сваім належным месцы. Жыхары абівалі парогі — у выніку нешта дадзелалі.
«Калі пачаў разбірацца, у ЖРЭО сказалі, што дакументы пра капрамонт страчаныя. А іх было пяць экзэмпляраў — ва ўсіх заказчыкаў, падрадчыкаў, кантралюючых органаў. Нібыта знайшлі адзін экзэмпляр, будзем разбірацца далей. Ёсць жа пэўныя нормы, ёсць у мяне і абследаванне: шмат што не адпавядае таму, што павінна было быць», — настойвае Мурат.
Мужчына — інжынер, у яго шэсць атэстацый па розных напрамках. Ягоная суседка Ірына — спецыялістка па водазабеспячэнні і каналізацыі, яшчэ адна суседка — па электрыцы. Разам яны ад і да расклалі ўсе неадпаведнасці ў іх жыллі пасля капрамонту.
Напрыклад, душавая. У ёй паддоны ўсталяваныя так, што вада проста не сцякае ў каналізацыю. Пасля кожнага мыцця яна даходзіць аж да калідора. А па сценках усё сцякае ў суседнія кватэры.
«Мы сваімі сіламі павесілі тут панэлі, каб хоць як-небудзь дапамагчы суседзям. Вада цячэ ў кватэры з чацвёртага аж да другога паверха — проста вадаспад», — паказваюць свае ўмовы суседзі.
Выклікае пытанні пакладзеная плітка. Чамусьці хапіла толькі на адну сцяну. На другой — старая савецкая з 60‑х гадоў. А павінны былі памяняць усё.
Такая ж сітуацыя на адной з кухняў. Там пліткай пераклалі толькі адну сцяну. Другую — проста пафарбавалі па старой аздабленні.
«Калі ласка, перасяліце нас!»
На адзін паверх — два туалеты. На чацвёртым паверсе ў адзін з іх чамусьці вырашылі не ўсталёўваць дзверы.
«Раней, да рамонту, у ваннай стаялі чатыры машынкі. Цяпер іх ставіць няма куды. Дзе нам мыцца і сушыць? А яны хочуць яшчэ людзей засяліць. Мы і так дзелім дзве пліты на чатыры сем’і. Па дзве канфоркі на кожную. А як нам далей быць?» — абураюцца гаспадыні.
Такая ж сітуацыя на адной з кухняў. Там пліткай пераклалі толькі адну сцяну. Другую — проста пафарбавалі па старой аздабленні.
Адна з жанчын — таксама Людміла — амаль адзіная, хто грунтоўна палепшыў умовы ў сваіх пакоях. Памяняла праводку, паклеіла дарагія шпалеры.
Праўда, пад імі хаваецца такое ж чорнае пляма цвілі — побач душавая.
«Па-добраму трэба ўсіх выселіць і зрабіць паўнавартасныя кватэры, рэканструкцыю. Жыць тут ужо немагчыма. Нас засталося ўсяго шэсць сем’яў, і мы многага не просім — проста перасяліце нас у іншае арэнднае жыллё», — кажуць суседзі.
Людзі гатовыя на змяншэнне жылой плошчы і згодныя на іншыя раёны, далёкія ад цэнтра — такая магчымасць паводле заканадаўства існуе.
Жыхары не толькі паспрабавалі данесціся да раённай адміністрацыі, але і трапілі на прыём крыху вышэй — да гарадскіх уладаў.
Намеснік мэра сумленна прызнаўся, што не зайздросціць жыхарам самай вялікай у Мінску камуналкі. Але нічога канкрэтнага адказаць не змог, паабяцаў толькі «вывучыць сітуацыю і паглядзець, што можна зрабіць».
Яшчэ адміністрацыя настойвае, каб жыхары падпісалі дагавор арэнды тэрмінам на пяць гадоў. Але гэта роўназначна высяленню, кажуць суседзі.