Назвалі жывёлу, якая амаль цалкам складаецца з мозгу

• 17.11.2025, 12:06

Абшырная сетка нейронаў ахоплівае ўсё цела.

Супрацоўнікі Зоалагічнай станцыі Антона Дорна ў Італіі выявілі, што ў марскіх вожыкаў нервовая сістэма размеркаваная па ўсім целе — па сваёй генетычнай арганізацыі яна нагадвае мозг пазваночных. Вынікі даследавання апублікаваныя ў часопісе Science Advances (SciAdv).

Каманда біёлага-антолага Перыкліса Паганаса вывучыла развіццё фіялетавага марскога вожыка Paracentrotus lividus — ад свабодна плаваючай планктоннай лічынкі да акруглага арганізма з шыпамі. Высветлілася, што ў працэсе метамарфозу вожыкі не проста змяняюць форму цела, пераходзячы ад білатэральнай сіметрыі да радыяльнай. Яны фармуюць абшырную сетку нейронаў, якая ахоплівае ўсё цела і фактычна выконвае функцыі мозгу.

Даследчыкі стварылі падрабязны клеткавы атлас маладых вожыкаў і высветлілі, якія гены актыўныя на розных этапах развіцця. Высветлілася, што нейроны гэтых жывёл праходзяць значныя змены, утвараючы складаныя кластары з шырокім наборам малекулярных сігнатур. Больш за палову ўсіх выяўленых клеткавых груп апынуліся нейроннымі.

Аўтары працы пацвердзілі, што нервовая сістэма марскіх вожыкаў дэцэнтралізаваная і не абмяжоўваецца сеткай гангліяў (нервовых вузлоў), як лічылася раней. Таксама даследчыкі даказалі, што яна ўяўляе сабой «усёахопны мозг», у якім усё цела функцыянуе як адзіная нейронная структура.

«Нашы вынікі паказваюць, што жывёлы без традыцыйнай цэнтральнай нервовай сістэмы ўсё ж могуць развіваць арганізацыю, падобную да мозгу», — дадаў сааўтар даследавання, эвалюцыйны біёлаг Джэк Ульрых-Лютэр з Музея натуральнай гісторыі Берліна.