Набіулліна ўзбунтавалася супраць нацыяналізацыі Пуціна
- 9.10.2025, 2:06
Падрабязнасці.
Хваля нацыяналізацыі прыватных кампаній, якая закранула актывы на $50 млрд і стала найбуйнейшым перадзелам уласнасці ў Расіі з 1990-х, выклікала пытанні ў Цэнтрабанка.
ЦБ прыйшоў да высновы, што шэраг здзелак па адчужэнні кампаній у дзяржаўную ўласнасць парушыў правы мінарытарных акцыянераў, паведамляе Reuters са спасылкай на крыніцы, знаёмыя з сітуацыяй. Паводле суразмоўцаў агенцтва, некаторыя чыноўнікі Цэнтрабанка і Мінфіна ставяць пад сумнеў практыку нацыяналізацыі, у якой бачаць вяртанне да каманднай эканомікі савецкага тыпу.
Паводле трох крыніц Reuters, ЦБ распачаў адміністрацыйную вытворчасць у дачыненні да «Росимущества» — федэральнага агенцтва, падпарадкаванага ўраду, якое кіруе дзяржаўнай уласнасцю РФ. Прычынай стала нацыяналізацыя «Паўднёвауралзолата» (ЮГК): дзяржава забрала 67,8% акцый, якія належалі мільярдэру Канстанціну Струкову, але пры гэтым не выставіла аферту на абавязковы выкуп папер у мінарытароў.
Расійскі закон аб акцыянерных таварыствах патрабуе ад новых уладальнікаў доляў звыш 30% зрабіць прапанову аб выкупе на працягу 35 дзён пасля змены ўласніка. І ЦБ настойвае, каб дзяржава гэтаму паследавала — прапанавала выкуп акцыянерам, у тым ліку тым, хто купляў паперы «Паўднёвауралзолата» на IPO ў 2023 годзе. «Дзеянні дзяржавы ў справе ЮГК падрываюць апошнія рэшткі правоў прыватнай уласнасці ў Расіі», — сказаў адзін з крыніц Reuters, знаёмы з абмеркаваннямі.
Дзяржава фактычна абясцэніла долі прыватных інвестараў, якія купілі акцыі на адкрытым рынку і не маюць дачынення ні да судовай справы, ні да былога ўладальніка кампаніі Струкова, растлумачыў ён.
ЮГК правяла адно з найбуйнейшых IPO у Расіі ў 2023 годзе, пазіцыянуючы сябе як «ціхую гавань» на фоне адтоку замежнага капіталу. Каля 10% акцый кампаніі цяпер у свабодным абарачэнні.
«Як цяпер пераканаць кагосьці купляць акцыі? — скардзіцца крыніца Reuters, блізкая да ЦБ. — Доўгатэрміновая шкода для эканомікі ад такіх дзеянняў значна перавышае выгаду ад любых мільярдаў, якія яны забіраюць». Паводле дадзеных Reuters, са скаргай у Цэнтрабанк звярнулася Масбіржа, пасля чаго рэгулятар, у сваю чаргу, абвінаваціў у парушэнні закона «Росимущество».
Юрысты разыходзяцца ў ацэнках таго, наколькі правамерныя прэтэнзіі біржы і ЦБ. Карым Файзрахманаў, партнёр адвакатскага бюро Forward Legal, лічыць, што ў дзяржавы ўзнік абавязак накіраваць абавязковае прапанаванне мінарытарным акцыянерам.
«Пералік выключэнняў з правіла аб абавязковым прапанаванні прадугледжаны ў законе. І, строга кажучы, набыццё акцый у выніку іх канфіскацыі па карупцыйных падставах такім выключэннем не з'яўляецца. Такім чынам, калі няма нейкіх спецыяльных выключэнняў, якія датычацца канкрэтна «Паўднёвауралзолата», — тлумачыць ён.
Маргарыта Шульгіна, адвакат калегіі адвакатаў Delcredere, лічыць, што дзяржава не павінна накіроўваць абавязковае прапанаванне мінарытарным акцыянерам, паколькі не з'яўляецца набывальнікам пакета акцый у межах рынкавай здзелкі і не будзе канчатковым пакупніком.
«Кіруючыся практыкай, што складваецца, і законам, мы лічым, што абавязковае прапанаванне будзе накіравана мінарытарным акцыянерам ужо пасля таго, як «Росимущество» прадасць пакет акцый новаму пакупніку. Менавіта новы ўладальнік акцый і будзе рабіць абавязковае прапанаванне», — патлумачыла Шульгіна.
Пры гэтым Шульгіна не выключыла, што некаторыя мінарытары не пагодзяцца з такім падыходам і звернуцца ў суд з пазовамі да «Росимущества».
Паводле слоў аднаго з крыніц Reuters, у дзяржавы ў бюджэце няма сродкаў на выкуп, а працяглыя працэдуры ацэнкі і праверкі перашкаджаюць прыватызацыі вылучаных актываў.
Адзін з магчымых рашэнняў — хуткая продаж актываў, пры якой абавязак па выкупе перайдзе да новых уладальнікаў. Крыніцы дадалі, што новы ўказ Уладзіміра Пуціна аб паскоранай продажы маёмасці мог бы ў гэтым дапамагчы.