Вучоныя зрабілі сенсацыйнае адкрыццё ў пустыні Саудаўскай Аравіі
- 5.10.2025, 18:10
Убачанае ўздоўж паўднёвай ўскраіны пустыні Нефуд уразіла даследчыкаў.
Манументальныя наскальныя малюнкі з выявай вярблюдаў узростам 12 тыс. гадоў служылі старажытнымі «дарожнымі знакамі» да крыніц вады ў пустыні.
Як піша выданне Phys, новае адкрыццё падкрэслівае першапраходніцкую ролю груп людзей, якія жылі ва ўнутраных раёнах Паўночнай Аравіі неўзабаве пасля гіперасушлівага перыяду апошняга ледавіковага максімуму, якія скарыстоўвалі аднаўленне сезонных крыніц вады і пакінулі пасля сябе манументальную спадчыну ў выглядзе наскальнага жывапісу.
Міжнародная група археолагаў выявіла больш за 60 наскальных малюнкаў, што ўтрымліваюць 176 гравюр, у трох раней не даследаваных раёнах — Джэбель-Арнаан, Джэбель-Млейха і Джэбель-Місма — уздоўж паўднёвай ўскраіны пустыні Нефуд на поўначы Саудаўскай Аравіі.
На гравюрах, дзе пераважаюць выявы вярблюдаў, казярогаў, няпарнакапытных, газэляў і тураў, паказана 130 фігур у натуральную велічыню і ў натуралістычнай манеры, некаторыя з якіх дасягаюць 3 м у даўжыню і больш за 2 м у вышыню.
Гравюры датуюцца перыядам ад 12 800 да 11 400 гадоў таму, калі ў рэгіёне пасля экстрэмальнай засушлівасці зноў з'явіліся сезонныя вадаёмы.
Гэтыя крыніцы вады, пацверджаныя аналізам адкладаў, спрыялі ранняму пранікненню чалавека ва ўнутраныя раёны пустыні і давалі рэдкія магчымасці для выжывання.
«Гэтыя вялікія гравюры — не проста наскальныя малюнкі, яны былі сімваламі прысутнасці, доступу і культурнай ідэнтычнасці», — пракаменціравала вядучая аўтарка, доктар Марыя Гуаньін з Інстытута геаантрапалогіі Таварыства імя Макса Планка.
Доктар Серы Шыптан, сувядоўца даследавання з Інстытута археалогіі Лонданскага ўніверсітэцкага каледжа, адзначыў: «Наскальныя выявы пазначаюць крыніцы вады і шляхі перамяшчэння, магчыма, сімвалізуючы тэрытарыяльныя правы і міжпакаленчую памяць».
У адрозненне ад раней вядомых месцаў, дзе гравюры былі схаваныя ў шчылінах, панэлі Джэбель-Млейха і Джэбель-Арнаан былі высечаныя на высокіх скалах, некаторыя з якіх дасягалі 39 м у вышыню, у візуальна выгадных месцах.
Старажытным мастакам давялося караскацца і працаваць на вузкіх уступах, што падкрэслівае велізарныя намаганні і значнасць выяў. Артефакты, уключаючы каменныя наканечнікі з Эль-Хіяма і Хелуана ў левантыйскім стылі, зялёны пігмент і пацеркі з дэнталіюма, сведчаць пра далёкія сувязі з насельніцтвам дакерамічнага неаліту ў рэгіёне Леванта.
Аднак маштаб, змест і размяшчэнне арабскіх гравюр вылучаюць іх.
«Гэта ўнікальная форма сімвалічнага выяўлення належыць асаблівай культурнай ідэнтычнасці, прыстасаванай да жыцця ў складаных засушлівых умовах», — дадаў доктар Фейсал Аль-Джыбрын з Камісіі па культурнай спадчыне Міністэрства культуры Саудаўскай Аравіі.