Навукоўцы ўпершыню «разбудзілі» старажытныя мікраарганізмы з вечнай мерзлаты

• 3.10.2025, 20:04

Навошта?

Каманда геолагаў і біялогаў з Універсітэта Каларада ў Боулдары аднавіла актыўнасць мікраарганізмаў, якія знаходзіліся ў вечнай мерзлаце дзясяткі тысяч гадоў — некаторыя ўзоры «спалі» каля 40 тысяч гадоў. Праца апублікаваная ў часопісе Journal of Geophysical Research: Biogeosciences (JGRB).

Вечная мерзлата займае амаль чвэрць тэрыторыі Паўночнага паўшар'я. У ёй, быццам у гіганцкай «капсуле часу», захоўваюцца косці мамантаў, рэшткі раслін і мноства мікраарганізмаў. Даследчыкі высветлілі, што пры адтаванні бактэрыі доўга застаюцца «соннымі», але ўжо праз некалькі месяцаў пачынаюць актыўна размнажацца і ўтвараць калоніі.

«Гэтыя ўзоры нельга лічыць мёртвымі. Яны здольныя раскладаць арганіку і выдзяляць вуглякіслы газ», — адзначыў вядучы аўтар даследавання Трыстан Каро.

Навукоўцы змадэлявалі ўмовы арктычнага лета і паказалі, што актывізацыя мікрабаў адбываецца не імгненна: на гэта сыходзіць некалькі месяцаў. Гэта азначае, што з падаўжэннем летняга сезона ў Арктыцы мікрабная актыўнасць будзе ўзрастаць, узмацняючы выкіды вуглякіслага газу і метану — магутных парніковых газаў.

Эксперыменты праводзіліся ў ўнікальным тунэлі вечнай мерзлаты на Алясцы, дзе проста са сцен тырчаць косці мамантаў і бізонаў. Навукоўцы бралі пробы ўзростам да дзясяткаў тысяч гадоў і назіралі, як «прачынаюцца» старажытныя мікраарганізмы. Некаторыя ўзоры праз паўгода нават сфармавалі біёплёнкі, бачныя няўзброеным вокам.

Даследчыкі падкрэсліваюць: самі па сабе гэтыя мікрабы не небяспечныя для чалавека, але іх уплыў на клімат можа аказацца крытычным. Чым даўжэй цягнуцца цёплыя сезоны ў Арктыцы, тым вышэй рызыка, што актывізацыя старажытных супольнасцей прывядзе да паскарэння глабальнага пацяплення.