Спроставанне міфа пра Кітай

• Вадзім Дзянісенка
• 29.10.2025, 11:06

Пекіну патрэбная слабая Расія.

Напярэдадні сустрэчы Трампа і Сі многія пачалі казаць пра тое, што Кітай не дасць магчымасці скончыць вайну. Давайце паспрабуем паглядзець, якія інтарэсы Кітая ў гэтай вайне?

1) Кітай не хоча ні паразы, ні перамогі Расіі. Яму патрэбная слабая Расія з цэнтрам, арыентаваным на Кітай. А вынік гэтай вайны, калі абодва лічаць сябе пераможцамі, — ідэальны для Кітая. Галоўная чырвоная лінія — Адэса, якая павінна быць украінскай. Бо ўзмацненне Расіі на Чорным моры ў адносна кароткай перспектыве зменіць баланс сіл у Чарнаморскім басейне. А гэта супярэчыць інтарэсам Кітая.

2) Нам трэба адразу аспрэчыць міф пра Кітай, які ледзь не захапіў Далёкі Усход. Гэта хлусня, і цяпер няма планаў перасяляць мільёны кітайцаў у Сібір. На гэтым этапе Кітай робіць стаўку на выкачванне рэсурсаў, чаму будзе спрыяць слабы цэнтр і пераарыентацыя, як мінімум, часткі буйнага бізнесу на Кітай. Гэта галоўная стратэгія КНР на наступныя гады. Ні пра які захоп Заўралля наогул не ідзе гаворка.

3) Расія, у сілу тэхналагічнай дэградацыі і глыбокага дэмаграфічнага крызісу, мае ўсяго два шляхі развіцця: або спроба тэхналагічнай дыверсіфікацыі з Захадам (умова — спыненне вайны і хаця б бачнасць «гульні паводле правілаў ЗША»), або слізганне ў абсалютны тэхналагічны васалітэт ад КНР з адпаведнымі палітычнымі наступствамі. Пуцін пакуль лічыць, што ў яго ёсць дастаткова часу, каб выйграць вайну і затым паспрабаваць дыверсіфікавацца.

4) Зацікаўлены Кітай у заканчэнні вайны цяпер (на працягу паўгода)? Адказ на гэтае пытанне нелінейны, як многія лічаць. Вайна ва Украіне з’яўляецца часткай больш складанай гульні, дзе расійскія рэсурсы і тэхналагічны васалітэт з’яўляюцца толькі важнай, але часткай. Якія яшчэ ёсць часткі гэтай гульні?

бяспека ў Еўропе, якую Кітай можа гарантаваць праз ціск на РФ. Узамен на гэта Кітай хоча разумець правілы гандлю з ЕС і як ён будзе зарабляць на гэтым гандлі;

правілы гандлю з ЗША і як Кітай будзе зарабляць на гэтым гандлі;

правілы гульні ў Афрыцы і як Афрыка будзе падзеленая паміж галоўнымі гульцамі (ЗША, Кітай, Францыя, Расія, Вялікабрытанія);

правілы гульні ў ціхаакіянскім рэгіёне і як будуць уладкаваныя гэтыя самыя правілы гульні;

пытанні ядзернай бяспекі і недапушчэння прамых ваенных канфліктаў паміж ЗША і Кітаем.

Гэта не вычарпальны, але важны пералік пытанняў, якія будуць уплываць на заканчэнне нашай вайны.

5) Усё гэта, як мінімум цяпер, — не падзел свету, як многія лічаць. Гэта выпрацоўка складаных правілаў гульні ў свеце, дзе два гегемоны не збіраюцца ваяваць (прынамсі ў сухапутных аперацыях) за сваіх саюзнікаў. І гэта свет, у якім на сёння ні ЗША, ні Кітай не прапануюць стройных каштоўнасных канцэпцый.

У цэлым мы ўступаем у пераходны перыяд, дзе, на жаль, каштоўнасці не будуць адыгрываць істотнай ролі, а сітуатыўныя саюзы будуць важней за доўгатэрміновыя дамоўленасці. З плюсаў — Кітай і ЗША асуджаныя дамовіцца. А значыць, тэма Украіны стане часткай дамоўленасцяў па Еўропе. Паўтару толькі тое, што шмат месяцаў спрабую данесці: без нармалізацыі адносін з КНР гульню будзем гуляць не мы, а ў значнай ступені за нас.

Вадзім Дзянісенка, «Фэйсбук»