Максім Плешко: Лукашэнка толькі выканаўца

• 28.10.2025, 15:35

Хто стаіць за атакамі метэазондаў на Літву.

Літва абвясціла аб бестэрміновым закрыцці мяжы з Беларусьсю пасля серыі інцыдэнтаў з метэазондамі, праз якія ўжо некалькі разоў прыпынялася праца аэрапорта Вільнюса.

Што можа стаяць за гэтымі метэазондамі, якія масава перасякаюць мяжу і парушаюць працу літоўскіх аэрапортаў? Ці можна казаць пра новую форму гібрыднай атакі?

Пра гэта сайт Charter97.org спытаў кандыдата філасофскіх навук, кіраўніка Украінскага Цэнтра беларускіх камунікацый Максіма Плешко:

— Тое, што адбываецца, наўрад ці выпадкова. Гэта накіраваная аперацыя гібрыднага ціску. Пад выглядам «метэазондаў» могуць запускацца танныя беспілотныя платформы, абсталяваныя як кантэйнерамі для кантрабанды, так і сэнсарамі, GPS-модулямі. Некаторыя з іх, відаць, выкарыстоўваюцца для праверкі сістэм ППА, рэакцыі авіяцыі і адпрацоўкі маршрутаў абыходу радараў. Гэта класічная тактыка «зандавання» — правакацыя без прамой адказнасці.

Так, гэта новая форма атакі і даволі эфектыўная. У сучасных умовах нават некалькі дзясяткаў такіх аб’ектаў здольныя паралізаваць авіязносіны, выклікаць інфармацыйны рэзананс і палітычны ціск. Гэта «асіметрычная» атака — танная, але такая, што стварае эфект сістэмнай дэстабілізацыі, — свайго роду «паветраная дыверсія».

— Літва закрыла мяжу, але транзіт у Калінінград пакуль захоўваецца. Што можа быць наступным крокам, калі атакі працягнуцца?

— Калі атакі працягнуцца, наступным крокам можа стаць абмежаванне або поўнае спыненне транзіту ў Калінінград. Акрамя таго, магчымыя санкцыі супраць канкрэтных беларускіх структур, звязаных з памежнай лагістыкай, а таксама разгарненне сумесных сістэм назірання Літвы, Польшчы і НАТА.

— Хто, на вашу думку, стаіць за гэтымі правакацыямі — Мінск ці Масква?

— З высокай верагоднасцю аперацыя каардынуецца Масквой і Мінскам. Для Крамля гэта спосаб праверыць рэакцыю НАТА і ЕС, адцягнуць рэсурсы і стварыць новы крызіс на ўсходнім флангу Альянсу, сутыкнуць Літву з Беларуссю, ствараючы карцінку «агрэсіўнага Захаду».

Для рэжыму Лукашэнкі — магчымасць прадэманстраваць лаяльнасць Маскве, націснуць на Еўропу і пры гэтым захаваць «адмоўную датычнасць». Мінск — выканаўца, які фармальна «нічога не парушае», але прадастаўляе пляцоўку і тэхнічнае забеспячэнне.

— Як Еўропа можа эфектыўна адказаць на такія дзеянні?

— Эфектыўны адказ — публічна кваліфікаваць такія дзеянні як элементы гібрыднай агрэсіі, а не як «інцыдэнты з метэазондамі». Гэта дазволіць задзейнічаць механізмы калектыўнай бяспекі:

– узмацненне кантролю паветранай прасторы;

– палітычны і эканамічны ціск на рэжым Лукашэнкі;

– паступовае закрыццё беларускіх транзітных каналаў.

Сутнасць таго, што адбываецца, не ў саміх метэазондах — гэта тэст на цярпенне Захаду. Масква і Мінск правяраюць, наколькі далёка можна зайсці ў правакацыях, перш чым атрымаць рэальны адказ. І ад таго, наколькі хутка ЕС прызнае гэта часткай гібрыднай агрэсіі, залежыць, ці не стане наступным аб’ектам польскі або латвійскі аэрапорт.