Пуцін апынуўся ў складаным становішчы

• Віталь Партнікаў
• 28.10.2025, 9:46

Трамп пачаў ціснуць.

Галоўнай падзеяй апошніх дзён стала рашэнне прэзідэнта ЗША Дональда Трампа увесці першыя пасля яго вяртання ў Белы дом маштабныя санкцыі супраць Расіі. Гэтыя санкцыі б’юць па інтарэсах нафтавых гігантаў «Раснафты» і «Лукойла» і дэманструюць Уладзіміру Путіну, што амерыканскі прэзідэнт пераходзіць ад слоў да дзеянняў.

Трамп сапраўды занадта доўга чакаў, што Пуцін пачуе яго прапановы і пагодзіцца на спыненне агню на расійска-ўкраінскім фронце ў абмен на прывілеяваныя ўмовы міру. Апошняя тэлефонная размова прэзідэнтаў зноў ажывіла надзеі — прынамсі, у ўяўленні Трампа. І гэтыя чаканні былі не толькі публічнымі. Трамп нават у прыватнай, падслуханай журналістамі гутарцы з прэзідэнтам Францыі Эмануэлем Макронам прызнаў, што «ў яго ёсць адчуванне, быццам Пуцін схілены да пагаднення». Але пасля гэтай размовы зноў нічога не адбылося. Уже праз некалькі дзён міністр замежных спраў Расіі Сяргей Лаўроў даў зразумець дзяржсакратару ЗША Марку Рубіо, што Крэмль застаецца на ранейшых пазіцыях: ніякага спынення агню без мірнай дамовы — і толькі на расійскіх умовах. Па сутнасці, Лаўроў паўтарыў Рубіо пазіцыю, якой Крэмль паслядоўна трымаецца з 2022 года, калі Расія патрабавала ад ЗША «гарантый бяспекі» для сябе.

Першай рэакцыяй Пуціна на санкцыі сталі хутчэй крыўда і раздражненне. Аднак, здаецца, Пуцін пакрыўджаны не толькі на Трампа, але і на самога сябе — за тое, што не ўдалося яшчэ крыху «вадзіць амерыканскага прэзідэнта за нос», падтрымліваючы ў яго ілюзію гатоўнасці Крамля да міру, пазбягаючы новых санкцый і паставак зброі Украіне. Інакш Пуцін не паслаў бы ў Вашынгтон свайго галоўнага «пасярэдніка» Кірыла Дзмітрыева — чалавека, які сустракаецца са спецпрадстаўніком Трампа Стывам Уіткофам і іншымі прадстаўнікамі адміністрацыі, спрабуючы пераканаць іх, што дыпламатычнае рашэнне магчымае і блізкае.

Але ці здольны Дзмітрыеў у новай сітуацыі каго-небудзь падмануць?

Пасля сустрэчы на Алясцы Трампа ўжо не задавальняюць адны абяцанні. Амерыканскі прэзідэнт убачыў, наколькі балючымі для яго рэпутацыі становяцца сустрэчы з Пуціным, што не прыводзяць да канкрэтных вынікаў. Цяпер яму патрэбныя рэальныя крокі: спыненне агню, спыненне паветранага тэрару, хаця б першыя прыкметы таго, што Крэмль зніжае ўзровень агрэсіі. Тым часам украінскія гарады працягваюць жыць ад адной ракетнай атакі да другой. І Пуцін не можа не разумець: запас «слоўнага даверу» з боку Трампа ён вычарпаў. Вярнуць давер можна толькі справамі, а не словамі.

Вядома, у Пуціна застаецца любімы інструмент — эскалацыя. Ён можа спрабаваць выйсці за межы ўкраінскага фронту, дэманстраваць гатоўнасць пашырыць вайну, шантажаваць ядзернай зброяй. Але наўрад ці гэта прымусіць Трампа аслабіць санкцыі або спыніць дапамогу Украіне. Наадварот, кожная новая эскалацыя будзе выклікаць узмацненне санкцый і павелічэнне ваеннай падтрымкі Кіева, а таксама ціск на еўрапейцаў, каб яны самі ўзмацнялі санкцыі і пастаўлялі больш зброі.

Пуцін апынуўся ў складаным становішчы. Ён перакананы, што можа знясільваць Украіну гадамі. Але разам з тым бачыць: чым даўжэй цягнецца вайна, тым больш губляе і Расія — і ў ваенным, і ў эканамічным плане. Тым больш калі Украіна атрымае дальнабойныя ракеты (не абавязкова «Тамагавкі»), здольныя паражаць стратэгічныя аб’екты ў глыбіні Расіі, ператвараючы яе ваенную машыну і эканоміку ў руіны. А гэтага Пуцін хоча найменш за ўсё.

З другога боку, паўза ў вайне не стала б трагедыяй для Крамля — наадварот, дала б час падрыхтавацца да новых канфліктаў. Але Пуцін часта мысліць ірацыянальна, калі гаворка ідзе пра Украіну. Ён можа пераконваць сябе, што менавіта цяпер — момант канчатковай капітуляцыі Кіева, і што любая паўза ўсё сапсуе. І тады ён пойдзе шляхам эскалацыі, усё больш страчваючы сувязь з рэальнасцю і выклікаючы непаразуменне нават у Трампа, які дагэтуль не можа ўсвядоміць, чаму яго расійскі «візаві» дзейнічае так нерацыянальна.

Віталь Партнікаў, Vilni