Наколькі шчаслівым чалавекам трэба быць, каб жыць доўга

• 22.10.2025, 19:24

Калі праяўляецца «выратавальны» эфект?

Тым, хто лічыць сябе шчасліўцамі, пашанцавала: магчыма, жыццярадаснасць дапаможа ім пражыць адносна доўгае жыццё. Група навукоўцаў з Румыніі і Пакістана выявіла статыстычную сувязь паміж суб'ектыўным дабрабытом і верагоднасцю заўчаснай смерці ад неінфекцыйных захворванняў (НІЗ), піша «Нож».

Каманда прааналізавала масіў дадзеных пра стан здароўя жыхароў 123 краін у перыяд з 2006 па 2021 год. Даследнікі звярталі ўвагу на долю смерцяў ад НІЗ, вывучалі справаздачы мясцовых арганізацый аховы здароўя і вынікі апытанняў грамадзян.

Для ацэнкі ўзроўню шчасця аўтары апытанняў выкарыстоўвалі шкалу Life Ladder, яна ж «Лесвіца Кантрыла». Сутнасць метаду такая: каб вымераць ступень дабрабыту чалавека, яго просяць пазначыць сваё месца на ўяўнай лесвіцы. Так, нулявы паказчык адпавядае жудаснай смуты, а дзесяць — абсалютнаму шчасцю.

Паводле вынікаў метадаследавання, сярэдняя доля смерцяў ад НІЗ па ўсім свеце — 19%. Відавочна, што дадзеныя розняцца ад краіны да краіны: у Швейцарыі людзі паміралі з гэтай прычыны ў 7,5% выпадкаў, а, скажам, у Узбекістане — ужо ў 43%.

Калі верыць высновам навукоўцаў, «выратавальны» эфект шчасця праяўляецца, калі сярэдні ўзровень суб'ектыўнага дабрабыту ў краіне перавышае адзнаку 2,7 па дзесяцібальнай шкале. Як высветлілася, рост сярэдняга ўзроўню задаволенасці жыццём на 1% карэлюе са зніжэннем рызыкі смерці грамадзян 30–70 гадоў ад НІЗ на 0,43%.

«Не існуе такога паняцця, як „занадта шмат шчасця”, — удакладніла Юлія Крысціна Юга, сааўтарка даследавання з Універсітэта Альба-Юлія (Румынія). — Даследаванне не выявіла моманту, калі граничная карысць для здароўя становіцца нязначнай ці змяняецца на супрацьлеглую».

Вядома, адно толькі шчасце — не ўніверсальная «пілюля» ад хвароб сэрца, раку, астмы і дыябету. Паводле слоў навукоўцаў, верагоднасць узнікнення небяспечных захворванняў таксама наўпрост залежыць ад ладу жыцця людзей, экалагічных і эканамічных фактараў.