Ці скончылася вайна на Блізкім Усходзе, як заявіў Трамп?
- 13.10.2025, 14:58
Меркаванне палітолага.
З палону ХАМАСа вызвалены 20 закладнікаў, захопленых тэрарыстамі 7 кастрычніка 2023 года. У Ізраіль прыбыў Дональд Трамп, яго сустракаюць як пераможцу. Прэзідэнт ЗША заявіў, што вайна на Блізкім Усходзе завершылася.
Ці так гэта насамрэч? Пра гэта і не толькі сайт Charter97.org пагаварыў са славацкім палітолагам і прэзідэнтам Інстытута грамадскіх праблем (IVO) (Браціслава) Грыгорыем Месежнікавым:
— Вызваленне закладнікаў — вельмі важная падзея, як і тое, што ўсе ўдзельнікі канфлікту, у тым ліку Трамп (хоць ён і не непасрэдны ўдзельнік), заявілі, што вайна скончылася. Гэта, вядома, моцны сігнал.
Насамрэч, ці будзе вайна завершана, ці не, думаю, пакуль рана казаць, бо гэта ж не толькі вайна паміж ХАМАСам і Ізраілем. Гэта вайна паміж Ізраілем і той іранскай воссю, якая гэтыя два гады абстрэльвала Ізраіль, па сутнасці, вяла супраць яго сапраўдную вайну. Ізраіль абараняўся і, як я лічу, змяніў агульную дынаміку развіцця на Блізкім Усходзе. Але ворагі засталіся. Таму цалкам выключыць аднаўленне нейкіх ваенных дзеянняў нельга.
Але падкрэслю: словы Трампа пра тое, што гэта канец вайны, будуць стрымліваць тыя сілы, якія і з таго, і з другога боку могуць спрабаваць нейкім чынам зноў распаліць гэтую сітуацыю.
Але тут, вядома, Ізраіль больш прадказальны, чым ХАМАС. Ізраіль перамог і ў Газе, ён перамог і «Хезбалу», і Іран, і Сірыю, і хуцітаў.
А для ХАМАСа цяпер вельмі важна пазбегнуць поўнага краху як арганізацыі, бо ў ваенным сэнсе ХАМАС — ужо ўсё. Ён цяпер не здольны зрабіць тое, што зрабіў у дачыненні да Ізраіля 7 кастрычніка 2023 года.
Але застацца ў Газе ён будзе імкнуцца любой цаной. Акрамя таго, наколькі я сачу, паводле апытанняў, нават на так званым Заходнім беразе, у яго ледзь не 70% падтрымкі, калі раптам будуць праведзены выбары. І для яго гэта, вядома, моцны сігнал, хаця арганізацыя драматычна аслаблена, кіраўніцтва знішчана, ваеннага патэнцыялу, па сутнасці, ужо няма, і ён можа выконваць толькі паліцэйскія функцыі.
Але, думаю, ХАМАС будзе імкнуцца зрабіць усё, каб не раззброіцца, не сысці.
— Якім чынам на гэта будзе рэагаваць Ізраіль?
— Думаю, Ізраіль будзе ў каардынацыі з ЗША прымаць рашэнне. Цалкам выключыць магчымасць абмежаванай ваеннай аперацыі, напэўна, немагчыма.
— Ці ёсць гарантыі таго, што ХАМАС будзе раззброены, як прадугледжвае план?
— Мяне цяжка сказаць, ці зможа нейкая міжнародная ўзброеная кааліцыя, якая там павінна ўзнікнуць і павінна сачыць за гэтым працэсам, сапраўды дамагчыся раззбраення ХАМАСа. Я краем вока сачу за тым, што адбываецца ў Ліване. І там, хоць пачаўся працэс раззбраення «Хезбалы», Ізраіль пастаянна нешта бамбіць.
То бок у Ізраіля няма даверу нават да ліванскай арміі, якая нібыта павінна гэтым займацца, хоць яшчэ год таму цяжка было ўявіць, што такое раззбраенне ўвогуле магчыма. Гэта азначае, што працэс раззбраення, які вядзе ліванская армія, Ізраіль лічыць недастатковым.
Як гэта ўсё будзе ў Газе — увогуле цяжка ўявіць. Калі б да сённяшняга дня ў Газе не заставаліся жывыя закладнікі, думаю, Ізраіль паводзіў бы сябе значна больш жорстка. Ён мог бы дамагчыся сапраўднага раззбраення, калі б у ХАМАСа нават не ўзнікалі імкненні да чаго-небудзь, хоць аддалена падобнага на ўварванне 7 кастрычніка 2023 года.
ХАМАС цяпер на тэрыторыі Газы, на якой не знаходзяцца ізраільскія войскі, пачаў рэпрэсіі супраць супернікаў, пачаў расстрэльваць людзей. Таму ў гэтым сэнсе я, шчыра кажучы, скептык, але трэба даць шанец тым, хто хоча дабіць ХАМАС «мірным шляхам».
Важна, хто будзе ў гэтай кааліцыі, ці будуць там туркі, ці будзе там Егіпет, Катар; нібыта туды яшчэ павінны падключыцца нейкія краіны.
Да гэтага часу адзінай сілай, якая магла стрымліваць ХАМАС, быў Ізраіль. Ён, на маю думку, ёй і застаецца.